به گفته مسئولان خراسان جنوبی سالانه ۲۶ هزار تن زرشک در این استان تولید می‌شود و قرار بود کنسرسیوم زرشک برای بهبود کیفیت و هدایت کشاورزان به سمت ارتقای کیفیت محصول و صادرات آن تشکیل شود؛ وعده‌ای که محقق نشده است.

وعده ایجاد کنسرسیوم صادراتی زرشک محقق نشد

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند گفت: از آن جایی که فعالیت در قالب کنسرسیوم، بهترین راه برای افزایش توان رقابتی در بازارهای جهانی است راه‌اندازی کنسرسیوم صادراتی زرشک برای خراسان جنوبی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

محمد بیکی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با اشاره به تشکیل کنسرسیوم صادراتی محصول زرشک به پیشنهاد شرکت شهرک‌های صنعتی در چهار سال گذشته، اظهار کرد: در صورت تشکیل این کنسرسیوم تجار فعال، بازرگانان و کشاورزان به منفعت خواهند رسید.

وی بیان کرد: باوجود اینکه درخواست صادرات برای محصول زرشک افزایش یافته است و این مهم می‌تواند ارزش افزوده و نرخ محصول را دستخوش تغییراتی کند اما چون زرشک خروجی از استان کیفیت مناسبی ندارد به محصول لطمه وارد می‌کند.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند با بیان اینکه باید با سامان دهی کارگاه‌های زرشک پاک کنی از صادرات محصول بی‌کیفیت به خارج از کشور جلوگیری شود، افزود: کنسرسیوم صادراتی تشکلی است که از تولیدکنندگان چه در بحث باغداری و چه در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین صادرات حمایت می‌شوند.

راه‌اندازی نخستین شرکت مدیریت صادرات در استان

وی با اشاره به اینکه ضعیف بودن روحیه مشارکت در استان باعث شد موضوع کنسرسیوم محصول زرشک در سه سال گذشته متوقف شود، گفت: راه‌اندازی نخستین شرکت مدیریت صادرات در خراسان جنوبی در حوزه صادرات محصول زرشک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

بیکی با بیان اینکه از تولیدکنندگان کشاورزی که مورد تایید جهاد کشاورزی هستند می‌توانند در تشکیل کنسرسیوم کمک‌کننده باشند، عنوان کرد: متاسفانه باوجود تولید ۲۶ هزار تن محصول زرشک به صورت سالانه در استان اما تامین آن سخت است.

وی با اشاره به اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی محصول زرشک باید در یک تراز باشند تا بتوان تقسیم کار انجام داد، بیان کرد: تشکیل اتحادیه کارگاه‌های زرشک پاک‌کنی و شهرک تخصصی زرشک قدم بسیار مثبتی در راستای محصول زرشک خواهد بود.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی بیرجند گفت: اتحادیه‌هایی که قدرت تامین داشته باشند باید عضو کنسرسیوم باشند.

صادرات ۷۳۴ تن زرشک خراسان جنوبی

مهدی جهانی کیا، معاون شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان‌جنوبی هم در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: شرکت شهرک‌های صنعتی از سال ۹۹ اقدامات خوبی برای محصولات استراتژیک از جمله ایجاد کنسرسیوم زرشک داشته است.

وی با بیان اینکه برای تشکیل کنسرسیوم باید یک‌سری دستورالعمل‌ها رعایت شود، افزود: در ابتدای کار یک نفر مسلط به زبان خارجه و آشنا با تجارت باید اقدام به انعقاد قرارداد کند و پس از تشکیل هیات موسس از حمایت‌های ویژه همچون اخذ مطالعات بازار، گواهی صادرات برای هر عضو و اخذ استاندارد‌های بین المللی بهره‌مند می‌شود.

علی رحیمی، مدیر سرمایه‌گذاری جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در گفت‌وگو با بازار با اشاره به اینکه محصول زرشک یکی از محصولات مهم و مزیت‌دار در خراسان جنوبی است، اظهار کرد: امروز یکی از حلقه‌های مفقوده که قطعاً نیاز به کار بیشتر دارد حوزه صادرات محصول زرشک است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه درحال‌حاضر روند صادراتی محصول زرشک افزایشی است، افزود: در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۱۷ تن زرشک به ارزش ۶۳۱ هزار دلار صادر شده است که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۷۴۳ تن زرشک به ارزش ۸۳۵ هزار دلار افزایش داشته است.

وی با اشاره به ایجاد مجتمع تخصصی زرشک در استان، گفت: اقدامات خوبی در این راستا انجام شده چرا که اگر این مجتمع در استان راه‌اندازی شود جهش بزرگی در حوزه محصول زرشک رقم خواهد خورد و می‌تواند به عنوان مرکز بزرگ زرشک در کشور تبدیل شود.

وی با بیان اینکه جانمایی مجتمع تخصصی زرشک باید در مکانی باشد که ارزش افزوده ایجاد کند، عنوان کرد: ‌نخستین اصلی که در حوزه محصول زرشک باید به آن ورود کنیم شناساندن و معرفی محصول زرشک است.

رحیمی ادامه داد: علی رغم اینکه شهرک بارگاهی زرشک در افین، ۴۰ میلیارد تومان اعتبار داشت اما از آنجایی که نرخ سود از منابع داخلی بانک و بازپرداخت سه ساله داشت کار را دچار مشکل کرد.

همسویی، لازمه راه‌اندازی کنسرسیوم صادراتی زرشک

محسن پویان، مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی خراسان جنوبی هم در گفت‌وگو با بازار با اشاره به اینکه در کنسرسیوم باید از تجار قوی بهره‌مند شد، اظهار کرد: هنگامی که مراکز مختلفی در سطح استان در حوزه محصول زرشک فعالیت داشته باشد راه‌اندازی کنسرسیوم بی‌فایده است.

وی با بیان اینکه ایجاد مجتمع تخصصی زرشک در استان ایده بسیار خوبی است، افزود: تمامی مراکزی که در حوزه محصول زرشک استان فعالیت دارند باید با یکدیگر همسو شوند.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه در صادرات محصول زرشک مشکلات عدیده‌ای وجود دارد، گفت: زرشک یک محصول استثنایی است که به شدت میل به تخمیر دارد لذا فرآوری آن مشکلاتی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد.

پویان با بیان اینکه باید یک نام علمی برای محصول منحصر به فرد زرشک بی‌دانه خراسان جنوبی انتخاب کرد، عنوان کرد: امروز تنها راه نجات محصول زرشک خراسان جنوبی این است که تمامی فعالیت‌های یک سو و کنسرسیوم صادراتی تشکیل شود.

وی با اشاره به اینکه امروز ۸۰ گیاه مزیت دار در خراسان جنوبی وجود دارد، بیان کرد: اگر بتوانیم محصول توت را با استاندارد‌های لازم خشک و محلی برای فروش آن داشته باشیم قطعا به سوددهی خوبی خواهیم رسید چراکه این محصول حدود پنج برابر پسته ارزش دارد.

بازاریابی ضعیف

رضاجوهری، مدیرعامل اتحادیه زرشک و زعفران قائنات هم در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: شرکت تعاونی محصول زرشک باید در شهرستان‌هایی که تولید زرشک دارند تاسیس شود.

وی با بیان اینکه متاسفانه تاکنون هیچ کار مشارکتی و گروهی در خراسان جنوبی موفق نبوده است، افزود: برای مصرف محصول زرشک آن گونه که باید فرهنگ‌سازی نشده است.

وی با اشاره به اینکه ‌کشاورزان باید آموزش‌های لازم برای نگهداری و خشک کردن محصول زرشک را ببینند، گفت: متاسفانه تا کنون بازاریابی محصول زرشک بسیار ضعیف بوده است لذا باید در این حوزه ورود کنیم.

مصطفی هاشمی پور، معاون سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی هم اظهار کرد: متاسفانه فروش محصول زرشک برای کشاورزان منفعت چندانی ندارد لذا نمی‌توانند هزینه‌های تجهیزات را تامین کند.

وی با بیان اینکه نرخ زرشک باید به گونه‌ای باشد که برای کشاورزان ارزش افزوده داشته باشد، افزود: تا زمانی که نتوانیم بازار زرشک را مدیریت کنیم اقدامات انجام شده هیچ تاثیری نخواهد داشت

هاشمی‌پور با اشاره به اینکه عضویت صنف کارگاه‌های زرشک پاک کنی در اتاق اصناف تحت عنوان اتحادیه خوارو بار دردی را دوا نخواهد کرد، گفت: اتاق اصناف کشاورزی می‌تواند ظرفیت بسیار خوبی برای تشکیل اتحادیه تخصصی زرشک باشد و باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه ایجاد مجتمع تخصصی زرشک حتماً باید از سوی مسئولان دولتی حمایت شود، عنوان کرد: باید تمام دستگاه‌هایی که در حوزه تصمیم گیری زرشک دخیل هستند تشکل‌هایی برای عضویت کنسرسیوم معرفی کنند و از بین آنها بهترین گروه برای عضویت تعیین شود.

وی بیان کرد: حضور دولت در حوزه محصول زعفران باعث افزایش چشمگیر نرخ این محصول در کشور شد لذا ورود دولت در حوزه زرشک نیز می‌تواند موثر واقع شود.

سخن پایانی

خراسان جنوبی تولید ۹۵ درصد زرشک جهان را در انحصار دارد محصولی که می‌تواند راهکاری برای نجات اقتصاد و محرومیت‌های روستایی استان باشد اما واقعاً سهم دست‌های زخم برداشته کشاورزان روستایی از گنج یاقوت سرخ کویر چقدر است؟ آنها زحمت خارها را به جان می‌خرند اما به راستی آنچه از رهگذر شب‌های سرد بیدار خوابی و رنج دو سال باغبانی به‌دست می‌آورند جوابگوی رنج هایشان هست؟، دست رنجی که گاه با اندک باد و بورانی یا از پس رعد و برقی بر باد می‌رود.

اکنون نیاز به وفاق برای نجات کشاورزان خراسان جنوبی و توسعه پایدار این استان هستیم.