موضوع پرداخت مالیات از سوی جامعه پزشکی، یکی از چالش‌های اقتصاد سلامت است که همواره با حاشیه‌هایی همراه بوده است؛ به طوری که از این حرفه در پرداخت مالیات به خوبی نام برده نمی‌شود. اما، واقعیت آن چیزی نیست که به زبان آورده می‌شود، در حالی که مسئولان سازمان امور مالیاتی بر این نکته اعتراف کرده‌اند که جامعه پزشکی از خوش حساب‌ترین مشاغل در پرداخت مالیات است؛ هر چند نمی‌توان منکر فرار مالیاتی معدود افرادی از جنس جامعه پزشکی شد، درست مثل دیگر حرف و اصناف و مشاغل که فرار مالیاتی دارند.از نظر سازمان مالیاتی، تمامی صاحبان مشاغل از جمله پزشکان که به فعالیتی اشتغال دارند طبق آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم به ۳ گروه اول، دوم و سوم مالیاتی تقسیم بندی می‌شوند که هرکدام تکالیف مالیاتی متفاوتی دارند.

روش محاسبه مالیات پزشکان

پزشکان عمومی یا متخصص که تحت استخدام مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و…، مشغول به فعالیتی هستند، تکالیف خاصی ندارند و صرفا مراکز درمانی دولتی یا خصوصی باید قرارداد استخدامی‌با پزشکان منعقد کرده، حقوق و مزایای ماهانه پرداخت کنند، بیمه کارکرد آنها را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کنند و مالیات حقوق آنها را طبق ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم که مبلغ مربوطه در قانون بودجه هر سال تعیین می‌شود، محاسبه و فیش آن را به اداره امور مالیاتی واریز کنند.

یک سری از پزشکان هستند که تحت استخدام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیستند اما با آنها قراردادی منعقد می‌کنند که اصطلاحاً به آنها پزشکان قراردادی گفته می‌شود که این قرارداد می‌تواند به صورت مشارکتی یا غیر مشارکتی باشد.

در نوع دیگری از شرایط کار گاهی بین پزشکان و مراکز درمانی قرار داد مشارکتی منعقد می‌شود. در این صورت پزشک بابت علم و دانش و تخصصی که دارد از یک طرف و مراکز درمانی و بیمارستان بابت لوازم و تجهیزات و خدمات نگهداری و مراقبتی که انجام می‌دهند از طرف دیگر چه درصد و سهمی از درآمدی که از بیمار عاید مجموعه می‌کند را دارا هستند.

بر این اساس هم پزشکان قراردادی و هم مراکز درمانی باید صرفاً درآمد مربوط به خود را ثبت کنند و در سامانه معاملات فصلی ماده ۱۶۹ مکرر اعلام کنند که در صورت عدم انجام این تکلیف تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان یک درصد معاملاتی می‌شوند که به سازمان اعلام نشده است.

مراکز درمانی علاوه بر اینکه باید معاملات مربوط به هر پزشک را در سامانه معاملات فصلی ارسال کنند موظف هستند طبق قانون بودجه به میزان ۱۰ درصد از کل درآمد پزشک حتی اگر وجه آن به وی پرداخت نشده است را کسر و به حساب اداره امور مالیاتی واریز کند و همچنین باید این مبلغ در سامانه مالیات تکلیفی پزشکان که به منظور ساماندهی وضعیت پزشکان متخصص و عمومی‌توسط سازمان مالیاتی تعبیه شده است نیز درج شود.

شناسایی ۳۷۰۰ پزشک متخلف مالیاتی

رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی از شناسایی سه‌هزار و ۷۰۰ پزشک متخلف که به جای استفاده از دستگاه کارتخوان نسبت به اخذ وجه نقد یا اجبار بیماران به واریز وجه به حساب‌های بانکی معرفی شده از سوی آنها اقدام کرده بودند، خبر داد.

به گزارش سازمان امور مالیاتی کشور، شاهین مستوفی در این باره اظهارکرد: بخشی از مسئله عدم شناسایی فراریان مالیاتی در کشور مربوط به روزنه‌های تخلفی همچون حساب‌های اجاره‌ای است که یکی از عوامل فرارهای مالیاتی در کشور محسوب می‌شود.

رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه در سه سال گذشته ۵.۵ میلیون مودی جدید به واسطه بهره‌برداری از اطلاعاتی که در اختیار سازمان قرار گرفته است شناسایی شده‌اند، اظهارکرد: در سال ۱۴۰۰ آمار مودیان شناسایی شده نزدیک به چهار میلیون نفر بود که این میزان در سال ۱۴۰۳ به حدود ۹.۵ میلیون نفر رسیده است.

وی در مورد پزشکانی که از کارت‌خوان استفاده نمی‌کنند، گفت: بر اساس جزء (۲) بند (ط) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۴۰۲، همه حرف پزشکی مکلف بودند از دستگاه کارت‌خوان برای دریافت وجوه حاصل از معالجه بیمار خود استفاده کنند. در این زمینه تخلفاتی از سوی برخی افراد وجود داشت که ما هم مکلف بودیم گزارش اقدامات خود را به مجلس و هم مرجع صدور مجوز پزشکان ارائه دهیم. در سال ۱۴۰۳ نیز افراد مکلف به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی در صورت تخلف، مشمول جرائم ماده (۲۴) قانون پایانه‌های فروشگاهی خواهند بود.

مستوفی با اشاره به امکان گزارش تخلفات پزشکان توسط مردم، بیان‌داشت: سازمان امور مالیاتی سامانه‌ای را با عنوان «سوت‌زنی» ایجاد کرده که مردم می‌توانند تخلفات فرار مالیاتی را از طریق این سامانه در اختیار سازمان قرار دهند. شهروندان با مراجعه به درگاه ملی مالیات به نشانی intamedia.ir/tax-fraud در قسمت ویژه «سوت زنی» گزارش‌های خود را ارسال کنند و از پاداش ویژه آن که تا یک درصد مبلغ مالیات قطعی وصول شده خواهد بود، بهره‌مند شوند.

وی با بیان اینکه مردم می‌توانند شکایات، پیشنهادها و سوالات مالیاتی خود را از طریق سامانه ۱۵۲۶، مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی کشور مطرح کنند تا این موارد از سوی سازمان مورد رسیدگی قرار گیرد، افزود: البته سازمان، صرف دریافت گزارش‌های مردمی فرد را متخلف اعلام نمی‌کند، بلکه از طریق واحدهای اجرایی که در سازمان امور مالیاتی تاسیس شده، بازدید میدانی انجام داده و راستی آزمایی می‌کند.

این مقام مسئول ادامه‌داد: ناظر بر این اقدام، سازمان امور مالیاتی کشور سه هزار و ۷۰۰ پزشک متخلف در سال ۱۴۰۲ را که به جای استفاده از دستگاه کارتخوان نسبت به اخذ وجه نقد یا اجبار بیماران به واریز وجه به حساب‌های بانکی معرفی‌شده از سوی آنان اقدام کردند، شناسایی کرده است.

وی افزود: همچنین در ۲ فقره عملیات بازرسی بر اساس ماده (۱۸۱) قانون مالیات‌های مستقیم و با بهره‌گیری از اطلاعاتی که وجود داشت، بیش از پنج‌هزار میلیارد تومان در ۲ استان خراسان رضوی و آذربایجان غربی از ابتدای سال تاکنون فرار مالیاتی شناسایی شد که بخشی از آن در حال وصول است.

رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی در پایان تاکید کرد: سعی می‌کنیم بر اساس پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اختیاراتی که قانون به ما داده است از روش‌های نوین برای شناسایی مودیان استفاده کنیم. درحال‌حاضر اقداماتی برای شناسایی همه فراریان مالیاتی و نه فقط پزشکان در دستور کار قرار دارد و تا انتهای سال خبرهای خوبی به اطلاع مردم خواهیم رساند.

سخن پایانی

استفاده از کارتخوان متصل به سامانه فروشگاهی سازمان امور مالیاتی در مطب‌ها، کلینیک‌ها و…، یک الزام قانونی است.

آن طور که مسئولان سازمان امور مالیاتی عنوان می‌کنند، جامعه پزشکی کشور همواره در پرداخت مالیات نهایت همراهی را داشته است؛ اما معدود افرادی از جامعه پزشکی، تن به قانون نمی‌دهند و به دنبال راه‌هایی برای فرار مالیاتی هستند.

پرداخت نقدی، کارت به کارت، انتقال به کارت همسر پزشک و…، از جمله راه‌های فرار مالیاتی در حرفه پزشکی به شمار می‌رود که متأسفانه آن طور که باید، با این قبیل تخلفات برخورد نمی‌شود.

بارها و به دفعات شنیده‌ایم و دیده‌ایم که مطب‌های دندانپزشکی، کلینیک‌ها و…، از بیماران خواسته‌اند که هزینه را کارت به کارت کنند یا اینکه خواسته شده از طریق دستگاه‌های خودپرداز، هزینه خدمت ارائه شده را انتقال دهند.

چنین رفتارهایی از سوی قشر فرهیخته جامعه پزشکی به هیچ عنوان قابل قبول نیست، اما معدود افرادی در این حرفه هستند که با رفتارهای نادرست خود، زمینه بروز تخلف را فراهم می‌آورند.