روابطعمومی، عامل مدیریت افکار عمومی
علیرضا عزیز کمالی ـ کارشناس روابطعمومی
در دورانی که اطلاعرسانی در همه عرصهها پیشتاز است، اهمیت جایگاه روابطعمومی دوچندان شده، بهگونهایکه موفقیت سازمانها، ادارات و شرکتها و دوامشان در عرصه فعالیتهای تخصصی به عملکرد روابطعمومیهای آنها وابسته است.بیشک در عصر ارتباطات، روابطعمومی از ابزارهای قوی مدیریت افکار عمومی است و حلقه ارتباط بین مدیران و کارکنان و پل ارتباطی با مخاطبان بهشمار میرود.
بهمنظور اهمیت و جایگاه روابطعمومی، 27اردیبهشت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی نامگذاری شده است که سرفصلی از تعهد، تخصص، علم و هنر بهشمار میرود. جایگاه روابطعمومیها در دنیای مدرن امروز بسیار مهم و قابلتوجه است و هرفرد یا گروهی بسته به جایگاه و نیاز خود از این هنر ارتباطی برای نیل به اهداف فردی یا سازمانی خود بهرهبرداری میکند.
سیاستمداران، مدیران، هنرمندان، صاحبان صنایع و تولیدگران و هر قشر و گروهی بسته به نوع فعالیت و خدمات خود بهنوعی وابسته به این علم ارتباطی و تعاملی است. امروزه روابطعمومی بهعنوان یک رشته تخصصی در مجامع علمی و دانشگاهی مطرح و کتابها، پایاننامهها، مقالات و مطالب زیادی در این حوزه منتشر شده است که نشان از اهمیت و جایگاه ویژه این علم در جامعه امروزی دارد.
اگر بخواهیم تعاریف مختلف و متعدد را در یک دستهبندی و قالب مشخص ارائه دهیم، میتوانیم ۶ محور یا دستهبندی کلی را در این تعاریف مشخص و تفکیک کنیم؛ مانند روابطعمومی هنر، علم و فن و ... .در واقع روابطعمومی آیینه تمامنمای سازمان و جایگاه دریافت و انتقال اطلاعات است.
پل ارتباطی میان مردم و سازمان
روابطعمومی وظیفه تبلیغ، ترغیب، تشویق و نفوذ در افکار عمومی را برعهده دارد و پل ارتباطی بین مردم و سازمان و جایگاه دریافت و انتقال اطلاعات، ایجاد حسنتفاهم و حسنرابطه متقابل و اطلاعرسانی، درصدد اعمال مدیریت، فلسفه مدیریت و مشاور مدیریت است.
در موقعیتهای مختلف و خاص، نقش و کارکرد روابطعمومی مشخص میشود، لیکن با نگاه به تعاریف و تحلیلهای فوق، میتوان فلسفه، هدف، عمل و وظیفه روابطعمومی را همان مردمداری، ایجاد، حفظ و تداوم تفاهم دانست، عمل روابطعمومی ایجاد، حفظ و تداوم ارتباط بوده و همچنین وظیفه روابطعمومی، اطلاعرسانی و پاسخگویی است. ایجاد، حفظ و تداوم تفاهم و ارتباط بین سازمان و مخاطبان، مهمترین و اساسیترین هدف و بهنوعی شاخصه یک روابطعمومی بوده و برای نیل به این مهم باید وظایف مختلفی را با ابزارهای مختلف و متعدد بهانجام برساند که مهمترین آنها، تحقیقات مثل افکارسنجی، تحلیل محتوا، انتشارات بروشور، نشریات عمومی و تخصصی، تبلیغات برگزاری نمایشگاهها، مراسم و ارتباط با کارکنان سازمان، مردم و رسانهها است.
۲ روابطعمومیهای حداقلی و حداکثری
در یک نگاه میتوان روابطعمومیها را به ۲ نوع روابطعمومی حداقلی و حداکثری تقسیم کرد، در روابطعمومی حداقلی، بیشتر فعالیتها در حد امورات روزمره و خدماتی معمولی و در حد تدارکاتچی یک سازمان انجام میشود و در روابطعمومی حداکثری، علاوه بر خدمات روزانه یک سازمان، روابطعمومیها در سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای مهم سازمان حضور دارند و نقش بسیار مهمی در برنامهریزیها دارند.
این نگاه جامع میتواند سیاست و راهبرد کلی را برای همه روابطعمومیها ترسیم کند، هم میتواند بهدنبال تبلیغ و توجیه سازمان خود باشد و هم میتواند برای نیل به اهداف و منافع سازمان در پی اطلاعرسانی و متقاعد کردن افکار مخاطبان باشد.
یک تعامل دوسویه
در نهایت میتواند در یک تعامل دوسویه و متقابل با مخاطبان و در یک رابطه افقی و برابر، مردمگرا باشد و با ابزارها و روشهای مدرنی چون افکارسنجی، دیدگاهها و نظرات مردم را بدون سانسور و شفاف دریافت و در اختیار سازمان قرار دهد که این مطلوب نظر نظام مردمی جمهوری اسلامی ایران است.
وظیفه اعتمادسازی
در این شرایط برای اینکه این اعتماد و مشارکت حفظ شود و ارتقا یابد، نقش رسانهها و بهویژه روابطعمومیها بسیار مهم بوده، اهمیت این موضوع آنجاست که روابطعمومیها بهعنوان چشم و گوش یک سازمان، بیشترین ارتباط را با مردم دارند و باید در این ارتباط باتوجه به تاکیدات دولت تدبیر و امید واقعیات و شرایط موجود را بهخوبی و شفاف با مردم در میان بگذارند و اگر مردم هم احساس کنند که واقعیتها بهدرستی به آنها گفته میشود، بهطورقطع پشتیبانی و حمایت خود را از دولت ادامه میدهند. باتوجه به پیشرفتهای انجامگرفته در عرصههای مختلف دانش بشری بهویژه حوزه اطلاعرسانی و تکنولوژی و ارتباطات، یک روابطعمومی موفق و سرآمد نیز، باید ضمن آشنایی با علوم و فنون ارتباطی و اطلاع از آخرین یافتهها، با ابزارهای کار در فضای ارتباطی و فناوریهای روز آشنایی داشته باشد و امروز برخورداری از سواد رسانهای و نحوه کار با ابزارهای ارتباطی برای روابطعمومیها یک ضرورت بهشمار میرود.
بخشی از مدیریت استراتژیک
بهطورقطع روابطعمومی، بهعنوان نهادی که میتواند بهصورت نظاممند، برنامهریزیشده و سنجیده در راستای ایجاد، حفظ و گسترش تعامل و تفاهم مدیران با کارکنان اقدام کند، بسیار حائزاهمیت است و باید به آن در جایگاه کار تخصصی نگاه شود، چراکه روابطعمومی نقش مهمی را در تعیین، شکلدهی و برنامهریزی اجرای سیاستهای راهبردی یک سازمان ایفا میکند و درک اهمیت روابطعمومی بهعنوان بخشی از مدیریت استراتژیک بهمنزله یافتن نوعی مهارت مبارزه برای پیشرفت در سازمان تلقی میشود.