پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بهترین شیوه آموزش، آموزش در محیط واقعی کار است و بیش از ۸۰ درصد کسانی که در چنین محیط‌هایی آموزش دیده‌اند، جذب بازار کار شده‌اند. از جمله اهداف طرح مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار، آشنایی با محیط کسب‌وکار، کسب تجربه و آماده‌سازی و ایجاد خودباوری در مهارت‌آموز برای ورود به عرصه اشتغال و کارآفرینی است. باتوجه به اهمیت مهارت‌آموزی در حفظ اشتغال، اقداماتی از سوی سازمان‌های تابعه انجام گرفته که راه‌اندازی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای از جمله آن است. در تازه‌ترین اقدام نیز از سامانه «جست‌وجوی شغل» رونمایی شده که دست‌اندرکاران آن معتقدند؛ این سامانه نیازمندی آموزش بازار کار را رفع کرده است و در جریان آن، یک سلسله آموزش‌های پیش از خدمت و بخشی نیز هنگام خدمت ارائه خواهد شد. سامانه جست‌وجوی شغل با هدف اتصال کارجو به کارفرما و به اشتراک‌گذاری موثر فرصت‌های شغلی به نشانی اینترنتی https: //shoghl.mcls.gov.ir در دسترس عموم است.

کاهش نرخ بیکاری در ۲۴ استان

به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار ۱۴۰۲ حدود ۸.۲ درصد بوده که به این ترتیب، نرخ بیکاری در ۲۴ استان کاهش یافته است. به‌گزارش مهر، سیدصولت مرتضوی، در این نشست با بیان اینکه بیش از ۷۲۰ هزار فرصت شغلی در 2 سال اخیر به‌وجود آمده، گفت: از تابستان ۱۴۰۰ تا تابستان ۱۴۰۲ بالغ بر ۷۲۰ هزار فرصت شغلی ماندگار و دائمی ایجاد شده است. وی افزود: کاهش نرخ بیکاری در بهار ۱۴۰۲ نسبت به بهار ۱۴۰۱ قابل‌کتمان نیست. وی ادامه داد: براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری به ۸.۲ درصد رسیده که در یک دهه اخیر رقم قابل‌قبولی است. مرتضوی اظهار کرد: نرخ بیکاری در ۲۴ استان کاهش یافته است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار ۱۴۰۲ حدود ۸.۲ درصد بوده و به این ترتیب نرخ بیکاری در ۲۴ استان کاهش یافته است.

وزیر کار با بیان اینکه می‌توان ادعا کرد که سیاست‌گذاری در دولت در حوزه اشتغال به اهداف دست یافته است، تاکید کرد: تحقق سیاست‌ها در حوزه اشتغال برای کاهش نرخ بیکاری، مستلزم شفافیت در بازار کار است. در گذشته، اسناد پیمایشی در حوزه بیکاری از طریق مراجع رسمی مراکز آمار ایران، بانک مرکزی و برخی موسسات نظرسنجی با نظرسنجی رصد و اعلام می‌شد، البته در این راستا گزارش صندوق‌ها هم کمک‌کننده بود.

وی در ادامه بااشاره به رونمایی سامانه جست‌وجوی شغل اضافه کرد: پیش از این، سامانه‌ای که بتواند به‌طوردقیق میزان نرخ بیکاری را اعلام کند، وجود نداشته، بنابراین این طرح در معاونت اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امور را شفاف کرده است و پیمایش بیکاری در کشور با دقت بیشتر رصد و اعلام می‌شود.

مرتضوی تصریح کرد: سامانه، کارگر و کارفرما را به‌شکل ساده و برخط به یکدیگر پیوند داده است؛ به این ترتیب، کارفرما نیازمندی‌های خود را اعلام می‌کند و کارگر توانمندی‌های خود را به ثبت می‌رساند.

وزیر کار از رونمایی سامانه‌ای ارتقایافته‌تر در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: با راه‌اندازی سامانه «رصد اطلاعات بازار کار» به‌شکل فصلی، سالانه، ماهانه و هفتگی نرخ بیکاری قابل‌رصد است.

مرتضوی در بخش دیگر سخنان خود بااشاره به گلایه صنعتگران از کمبود نیروی کار ماهر اظهار کرد: این گلایه در برخی از استان‌ها هم؛ از سوی نیروی کار جوان نسبت به نبود فرصت‌های شغلی وجود دارد. راه‌اندازی سامانه جست‌وجوی شغل، این مشکلات را مدیریت و حل‌وفصل می‌کند.

این مسئول دولتی ادامه داد: در حوزه اشتغال، گام‌های بلندی برداشته شده است و طی سفری که هفته گذشته به مشهد داشتم، اعلام شد تا پایان سال، 100هزار مددجوی کمیته امداد به خودکفایی می‌رسند.

وی یادآور شد: سامانه جست‌وجوی شغل، نیازمندی آموزش بازار کار را نیز مرتفع کرده است و یک سلسله آموزش‌ها پیش از خدمت و بخشی نیز هنگام خدمت ارائه خواهد شد.

مهم‌ترین عامل رشد تولید «فرهنگ کار» است

معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: تولید در گرو بهره‌وری است و مهم‌ترین عامل برای تحقق این رشد «فرهنگ کار» است.

محمد چکشیان، درباره چگونگی بهبود بهداشت و سلامت کارگران به مهر گفت: هرگاه درباره تولید و اقتصاد سخن رانده می‌شود،خوب است بدانیم ستون‌فقرات این دو حوزه؛ کارگران هستند. هنگامی که از نیروی کار و مسائل آن صحبت می‌شود، این مسائل دارای ابعاد مختلفی از موضوعات معیشتی تا اجتماعی و بهداشتی را در بر می‌گیرد؛ تمام مسائلی که سبب می‌شود تا یک کارگر را بانشاط و باانگیزه کند.

وی افزود: همین انگیزه، زمینه موفقیت حرفه‌ای را برای نیروی کار به‌وجود می‌آورد. این مقام مسئول دولتی ادامه داد: امسال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برنامه‌های جدیدی در حوزه بهداشت و سلامت کارگران در نظر گرفته است که برای موفقیت باید از سوی کارفرمایان موردتوجه قرار گیرد.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: از ۳ منظر لازم است تا کارفرماها توجه ویژه به نیروی کار داشته باشند؛ تکالیف قانونی، رسالت اخلاقی و ضرورت‌های بهره‌وری.

وی یادآور شد: اگر ادراک در این‌باره که نیروی سالم و باانگیزه چقدر می‌تواند موثر باشد، به‌وجودآید؛ کارفرماها حتما به‌سمت افزایش برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی در کنار توجه به معیشت کارگران خود، حرکت خواهند کرد.

چکشیان با بیان اینکه گفتمان عمومی تولید در جامعه کارفرمایان باید توجه به نیروی انسانی باشد، گفت: اگر در تحقق آن موفق شویم، تحولی بزرگ در جامعه کارگری کشور رخ خواهد داد. به‌عنوان‌مثال، از اتفاقات امسال، رشد ۳۰۰ درصدی خانه‌های بهداشت کارگری بود و حدود یک میلیون نفر به جامعه‌ای که تحت‌پوشش برنامه‌های بهداشتی و درمانی به‌لحاظ حوزه‌های جسمی و روانی قرار گرفته‌اند، افزوده شده است.

وی اضافه کرد: البته در حوزه آسیب‌های اجتماعی و نیازهای جامعه کارگران، کارهای انجام‌نشده بسیاری وجود دارد که این اقدامات، کارهای کوچکی در مقابل اهداف بزرگی که باید دنبال شود، به‌شمار می‌آیند.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به این پرسش که این اقدامات را چگونه می‌توان به رشد اقتصادی پیوند زد، گفت: هنگامی که از رشد تولید صحبت می‌شود، این امر در گرو رشد بهره‌وری است؛ علاوه بر اینکه، عملکرد بهتر و اثربخشی بیشتر در واحدهای صنعتی و غیرصنعتی لازم است.

چکشیان تاکید کرد: مهم‌ترین عامل رشد تولید «فرهنگ کار» است. براساس تاکیدات رهبر معظم انقلاب، مهم‌ترین مانع، تولید موانع فرهنگی است. حال باید پرسید موانع فرهنگی کجاست؟ نیروی انسانی بانشاط و انگیزه است، دوری از تنبلی، وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری، تعاون و کار گروهی و البته آموزش و پویایی در یادگیری مطالب نو و جدید است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد: اگر فرهنگ کار و نیروی انسانی نهادینه شود، به‌طورقطع گام‌های بلندی در راستای رشد تولید برداشته خواهد شد و در نهایت، شاهد رونق اقتصادی خواهیم بود.

اجرای طرح آموزش در محیط کار

غلامحسین حسینی‌نیا، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز درباره اجرای طرح آموزش در محیط کار واقعی و مزایای اجرای آن به ایسنا گفت: این طرح شیوه جدیدی از استاد ـ شاگردی است که در گذشته مرسوم بوده و با کمک اصناف کشور اجرا می‌شود. در حال ‌حاضر، بیش از 3 میلیون واحد صنفی فعال در کشور وجود دارد و طبق برآوردهای ما از این تعداد یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد صنفی قابلیت ورود به این طرح را دارند و می‌توانند کارآموز بپذیرند و مهارتی را به‌طورکامل فرا بگیرند.

وی ادامه داد: افراد پس از ثبت‌نام در این طرح، بخشی از آموزش را که جنبه عمومی و نظری دارد، در قالب کلاس‌های حضوری، آنلاین و برخط و بسته‌های آموزشی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، از طریق فنی و حرفه‌ای می‌آموزند و سپس به واحد صنفی مذکور معرفی می‌شوند و زیرنظر استادکارانی که آن فعالیت را به‌طورتجاری انجام می‌دهند و از آن کسب درآمد می‌کنند، مهارت را کامل فرامی‌گیرند.

معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: در کنار آن، افراد بسته‌ای از آموزش‌های مهارتی نرم از قبیل بنگاهداری، مشتری‌مداری، دخل و خرج‌داری و تامین مواد و منابع اولیه را یاد می‌گیرند و در واقع، در یک محیط واقعی آموزش‌های مهارتی لازم در حوزه کسب‌وکار را می‌آموزند.

به‌گفته حسینی‌نیا، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین درصد اشتغال در کشور، مختص آموزش در محیط واقعی کار است و بیش از ۸۰ درصد مهارت‌جویانی که در محیط کار واقعی آموزش می‌بینند، به‌سرعت مشغول کار می‌شوند.

استفاده از شیوه‌های جدید برای اشتغالزایی

یک فعال حوزه کار معتقد است که برای فراهم کردن فرصت اشتغال جوانان جویای کار و کاهش بیکاری فارغ‌التحصیلان، باید شیوه‌های جدیدتر و به‌روزتر را در پیش گرفت.

فتح الله بیات در گفت‌وگو با ایسنا، بااشاره به اجرای طرح استاد ـ شاگردی اظهار کرد: این طرح در گذشته کاربرد بسیاری داشت و مورداستفاده قرار می‌گرفت،اما اکنون باتوجه به شرایط بازار کار و اقتصاد، این نسخه جواب نمی‌دهد و باید برای فراهم کردن فرصت اشتغال جوانان جویای کار و فارغ‌التحصیلان، شیوه‌های جدیدتر و به‌روزتر را دنبال کرد.

وی ادامه داد: در برنامه هفتم، اجرای طرح استاد ـ شاگردی و اشتغال افراد با پرداخت نصف حقوق پیش‌بینی و موجب نگرانی جامعه کارگری شده بود، اما خوشبختانه وزیر کار اعلام کردند که این طرح حذف شده است. ما مخالف کسب تجربه و مهارت‌آموزی نیستیم؛ اما زمانی هزینه‌ها کم و درآمدها خوب بود و مشکلات اقتصادی وجود نداشت و چنین شیوه‌هایی می‌توانست بازار کار را سامان دهد،اما امروز فرد ۳۰ روز کار می‌کند و حقوق کامل می‌گیرد، باز هم نمی‌تواند تا پایان ماه هزینه‌های زندگی خود را تامین کند، حال چگونه انتظار داریم افرادی که در جست‌و‌جوی شغل هستند، با کمترین حقوق و بیمه ناقص مشغول کار شوند.

این فعال حوزه کار تصریح کرد: ممکن است در برخی شهرها، هزینه‌های اجاره مسکن یا ایاب و ذهاب کمتر از کلانشهرها باشد،اما هزینه خورد و خوراک و درمان، تفاوتی با کلانشهرها ندارد، بنابراین اینکه بخواهیم با پرداخت یک‌سوم یا نصف حقوق و دستمزد مصوب، افرادی را که در تنگنای معیشتی قرار گرفته‌اند، به کار بگیریم، اجحاف در حق کارگران و از انصاف به دور است. بیات در پایان افزود: خانوارهای ضعیف و آسیب‌پذیر، بیشتر نیازمند حمایت هستند، بنابراین به‌صرف اینکه افراد کار و درآمدی داشته باشند، نباید حقوق کمی به آنها بدهیم.

سخن پایانی

اشتغال همواره یکی از چالش‌های کشور با افزایش سطح تحصیلات بوده است. آموزش بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اشتغال سبب شده تا در دوره‌هایی با حجمی از تحصیلکرده‌های بیکار مواجه باشیم که برخی از افراد با وجود داشتن تحصیلات عالی (دکتری) ناچار در مشاغل غیرمرتبط و پایین‌تر از تخصص آکادمیک خود مشغول فعالیت می‌شدند.

امروز هم، گاهی پیک‌های موتوری و تاکسی‌های آنلاین یکی از محل‌های اشتغال برای دانشجویان و افرادی که ناچار به کار دوم هستند، شده است. فعالیت در حرفه‌هایی که مرتبط با تحصیلات نبوده یا افراد از سر ناچاری مجبور به کار هستند؛ در نهایت، منجر به کاهش راندمان و بهره‌وری خواهد شد.

باتوجه به موارد یادشده، به نظر می‌رسد گفتمان عمومی تولید در جامعه کارفرمایان، باید توجه به نیروی انسانی باشد.

از سوی دیگر، رویکرد حاکم بر پایداری اشتغال نیز باید برپایه آموزش در حین خدمت و اجرای عملیاتی آموزه‌های آکادمیک برپا شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورت تحقق این دو شرط، شاهد تحولی بزرگ در جامعه کارگری کشور خواهیم بود. هنگامی که از رشد تولید صحبت می‌شود، این امر در گرو رشد بهره‌وری است و مهم‌ترین عامل رشد تولید «فرهنگ کار» است.