در آستانه روز جهانی مقابله با کار کودک، سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران گفت که ۷۰ هزار کودک کار در تهران داریم.

چراغ قرمز که روشن می‌شود، چند کودک میان ردیف ماشین‌هایی که به انتظار چراغ سبز هستند، شروع به کار می‌کنند. یکی گل می‌فروشد و آن یکی آدامس. یکی هم شیشه ماشین را دستمال می‌کشد. چراغ سبز که روشن می‌شود دوباره لبه بلوار یا میدان منتظر می‌نشینند تا بار دیگر فرصت حضور میان صف ماشین‌ها و کار را پیدا کنند.

آن طرف‌تر کودکی در پیاده‌رو چهارزانو نشسته است. بساط کوچکی دارد که با چند بسته دستمال کاغذی و آدامس آن را پر کرده است. تمام اجناسش روی هم شاید ۱۰۰ هزار تومان قیمت داشته باشد، اما همین چند قلم کالا گاهی با دو شیفت کار هم فروش نمی‌رود.

نه تیغ تیز آفتاب مانع کار آنها می‌شود نه سوز سرمای زمستان. جسم کوچکشان، اجازه استراحت ندارد. یک نفس کار می‌کنند. از این خیابان به آن خیابان.
چند خیابان آن طرف‌تر، کودکی به دیوار ساختمان تکیه داده است و با صدایی که از ته گلو برآمده، می‌گوید: «وزن… وزن…»

درآمد کودکان کار در چهارراه‌ها

صحنه کارشان تنها به خیابان محدود نمی‌شود. از مترو گرفته تا مغازه‌ها و البته کارگاه‌هایی که از چشم بسیاری پنهان است. در دنیای کودکانه‌شان، بازی آخرین موضوعی است که به آن فکر می‌کنند. با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که حتی بزرگسالان هم در حل آن مانده‌اند. مزد کار آنها هم ناچیز است، اما همان دستمزد اندک را هم باید به بزرگتر‌های خود تحویل دهند. روز بعد همان چرخه تکرار می‌شود، ساعت‌ها کار و جیب‌هایی که باید در دست یکی دیگر خالی شود.

البته در سال‌های اخیر نیز این موضوع مطرح شد که تعدادی از کودکان کار از سوی سرگروه یا لیدر جمع‌آوری می‌شوند و در مناطق مشخصی آنها را به کار وا می‌دارند.

پیش از این احمد احمدی صدر، رئیس سازمان رفاه و خدمات شهرداری تهران به ایسنا گفته بود که میزان درآمد روزانه کودکانی که در چهارراه‌ها کار می‌کنند بین ۴۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان هم می‌رسد. (ایسنا)

آمارهای متناقض از کودکان کار در ایران

آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در کشور در دست نیست. تا پیش از این صحبت از هفت هزار و ۱۴ هزار کودک کار بود، اما حالا در ماه‌های گذشته شمار آنها بیش از ۱۰۰ هزار نفر هم برآورد می‌شود.

سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران روز گذشته گفت که ۷۰ هزار کودک کار در تهران وجود دارد که ۸۰ درصد آنها ایرانی نیست. آماری که چند ده برابر آنچه در سال‌های اخیر مقامات مرتبط از کودکان کار و خیابانی ایران داده‌اند. نجفی با اشاره به باندهای کودکان کار، خواستار مقابله با ورود کودکان کار خارجی و برخورد قاطعانه با باندهای کودک کار شد. (ایرنا)

فروردین‌ماه سال جاری اما حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت که ۱۲۰ هزار کودک کار در ایران داریم که در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ نفر از آنها، کودک خیابانی شناسایی شد. سال گذشته حیدرهایی گفت که بر اساس برآوردها ۱۴ هزار کودک کار و خیابانی در کشور داریم که هفت هزار نفر آنها شناسایی شده است. محمدرضا حیدرهایی گفت که احتمالا بسیاری از این کودکان، کودک کار باشند، اما خیابانی نباشند. (همشهری)

آمارها متناقض است. تیرماه سال ۱۴۰۰ نیز وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی کشور به خبرگزاری مهر گفته بود که ۱۲ هزار کودک کار و خیابانی تحت پوشش خدمات این سازمان قرار گرفتند. به گفته قبادی دانا به همت تشکل‌های مردم نهاد این تعداد به ۱۶ هزار نفر افزایش پیدا کرد.

حیدرهایی نیز سال گذشته گفت: «شاید این کودکان در سرشماری کارگاه‌هایی که حق بیمه پرداخت می‌کنند، در نظر گرفته نشود تا حق بیمه پرداخت نکنند. اگر کودکان کار ایرانی باشند در سرشماری کارگران لحاظ می‌شوند اما اگر اتباع باشند در سرشماری لحاظ نمی‌شوند و حق بیمه‌ای هم برای آنها پرداخت نمی‌شود.»

او گفت که ۸۵ درصد کودکان کار و خیابانی شناسایی شده در کشور، اتباع خارجی هستند و ۶۳ درصد این کودکان که در تهران جذب شده هستند هم نیز اتباع هستند.

آمارهای جهانی از تعداد کودکان کار

آنطور که سازمان بین‌المللی کار گفته کاری که کودکان را از دوران کودکی و منزلت آنها دور کند، برای رشد جسمی و ذهنی آنها مضر باشد و مانع تحصیل آنها شود، کار کودک حساب می‌شود.

سال ۱۴۰۰ سازمان بین‌المللی کار و یونیسف در گزارشی مشترک اعلام کردند گه تعداد کودکان کار در جهان به ۱۶۰ میلیون نفر رسیده است. ۶۳ میلیون نفر از آنها کودک دختر و ۹۷ میلیون نفر از آنها نیز کودک پسر هستند.

نکته مهم دیگر در آن گزارش آمار کودکانی هستند که در معرض کودک کار شدن هسند. آنطور که در آن گزارش آمده ۹ میلیون کودک تا پایان سال ۲۰۲۲ در معرض تبدیل شدن به کودک کار هستند.

منبع: تجارت نیوز