... و همچنان بحران
سال ۱۴۰۰ بدون تردید یکی از دشوارترین سالها برای اقتصاد ایران بود. پیش از آن هم بهدلیل خروج امریکا از برجام و تشدید بیسابقه تحریمها، عملا ایران وارد یک جنگ اقتصادی شده و همه بخشها با گرفتاریهایی مواجه بودند.
باوجود اجرای برخی برنامههای حمایتی ازسوی دولت، ادامه شیوع بیماری کرونا، همه معادلات موجود برای نجات بنگاههای اقتصادی را بر هم زد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۰ را سال «تولید؛ پشتیبانیها، مانعزداییها» نامگذاری کردند. نگاهی به نامگذاری سالها در دهه ۹۰ حاکی از آن است که در تمام این سالها رهبر معظم انقلاب بر تولید و حمایت بیشتر از تولید تاکید داشتهاند. اما این شعارها چقدر محقق شد؟ وضعیت شاخصهای کلان بخش تولید بهطور عام و بخش صنعت بهطور خاص در سالهای اخیر مؤید این موضوع است که با کاهش رشد ارزشافزوده بخش صنعت و نیز کاهش سرمایهگذاری صنعتی، بخش صنعت با مشکلات بسیاری همراه بود. در حوزه تجارت و کسبوکار نیز شیوع کرونا بسیاری از مشاغل را با تعطیلی مواجه کرد و در ادامه اشتغال در تیررس بحران قرار گرفت. البته شاید این مشکلات تنها مختص امسال نباشد، چراکه مرکز پژوهشها میگوید در ۳ دهه گذشته ۲۰ سیاست حمایتی اعم از بیمهای، ارزی، تعرفهای، تسهیل ورود و... اتخاذ شده اما هنوز اقتصاد ایران نتوانسته به یک ارزش افزوده بالا در کنار پیچیدگی بالای اقتصادی دست پیدا کند.
در هر صورت روزشمار سال ۱۴۰۰ درحالی رو به پایان است که تورم همچنان بهعنوان معضل شماره یک اقتصاد ایران مطرح است. در چنین شرایطی سیاستگذاران همچنان بر این اندیشه اصرار دارند که قیمتگذاری دستوری، یگانه راهکار مبارزه با افزایش قیمتها است.
حجم نقدینگی به بالای ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده و سقوط بهمن تورم با رشد نقدینگی مشکلات معیشت را بیشتر کرده است. ادامه شیوع کرونا، گره اشتغال را کورتر و در نهایت کسری بودجه بهدنبال کاهش درآمدهای نفتی، محدودیتهای دولت را برای رفع این مشکلات بیشتر کرده است.
در کنار تمام موارد یادشده، مذاکرات احیای برجام به مراحل پایانی خود نزدیک شده و از آنجا که بازارهای مالی از مسائل سیاسی تاثیر زیادی میگیرند، کارشناسان و تحلیلگران بازار امید به بهبود شرایط در سایه توافق وین دارند.
باتوجه به پایان سال ۱۴۰۰ و قرارگیری در آستانه سال جدید در این پرونده صمت به تحلیل روند اقتصاد ایران در سالی که گذشت پرداختیم و در پرونده بعدی نظر و پیشبینی کارشناسان برای یک سال آتی را بررسی خواهیم کرد.