نشست تخصصی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و معاونت امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی با عنوان «به استقبال نوروزی ماه مبارک رمضان» با حضور مریم جلالی دهکردی معاون صنایع دستی و مدیران کل این حوزه در سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد.معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این نشست گفت: صنایع‌دستی، رکن اساسی هنرهای دینی است، امسال با توجه به همزمانی نوروز و ماه مبارک رمضان از افطار تا سحر جشنواره هنرهای سنتی و صنایع‌دستی برگزار می‌شود.

استقبال فعالان صنایع‌دستی از بازار شب عید

صنایع‌دستی ایران نمادی از تاریخ، فرهنگ و هویت این سرزمین است، قدمتی دیرینه دارد که نه‌فقط در داخل بلکه همواره در میان کشورهای دنیا از جایگاهی ارزنده برخوردار است.اما با توجه به وجود مشکلات چند سال گذشته، از کرونا گرفته تا تحریم‌ها و شرایط نامناسب اقتصادی، این هنر-صنعت نتوانست سهم بسزایی از درآمدزایی را به خود اختصاص دهد و شاید هم آن‌طورکه لازم بود، متولیان این عرصه اهمیت این هنر را مورد توجه قرار ندادند. در یکی دوسال گذشته پس از گذشت چند سال از کسادی در این بخش ، فعالان صنایع‌دستی در انتظار رونق این بازار در ایام نوروز هستند. معاون‌ صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی با قدردانی از معاونان صنایع‌دستی و مدیران کل استان‌ها در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران گفت: استان‌ها در غرفه‌های نمایشگاه گردشگری پا به پای حوزه گردشگری، صنایع‌دستی خود را در طراحی‌های‌شان لحاظ کردند و توجه ویژه مدیران کل به صنایع‌دستی به عنوان رویکرد اقتصادی قابل توجه بود.

جلالی افزود: استان‌ها به خوبی به ظرفیت‌های صنایع‌دستی‌شان توجه کردند و حضور صنایع‌دستی در غرفه‌های استان‌ها مزیت نمایشگاه گردشگری امسال بود. جلالی تصریح کرد: راهبردهایی که معاونت صنایع‌دستی برای سال آینده تنظیم کرده و به همت معاونان صنایع‌دستی در جشنواره فجر صنایع‌دستی نیز مطرح شد، «پیوند نسلی و پاسداشت هویت در پهنه جهانی» است.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گفت: تعداد آثار جشنواره فجر صنایع‌دستی (سرو سیمین ۸) رشد چشمگیری داشت و از ۴۰۰ اثر سال گذشته به ۱۳ هزار اثر رسید. شعار «پیوند نسلی و پاسداشت هویت در پهنه جهانی» تا جشنواره نهم مبنای راهبردی معاونت صنایع‌دستی خواهد بود.

وی اظهارکرد: تقارن نوروز و رمضان، فرصت استثنایی است صنایع‌دستی در ایام نوروز و ماه رمضان به عنوان مسیری موثر می‌تواند برای ایجاد گفتمان با سایر دستگاه‌ها باشد.

وی تاکید کرد: در نقشه گردشگری استان‌ها کارگاه‌های صنایع‌دستی ممتاز برای تورهای گردشگری در نظر گرفته شود که علاوه بر جذابیت دیداری به انتفاع اقتصادی کمک می‌کند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی بیان کرد: استفاده از ظرفیت دانش‌آموزان در حوزه صنایع‌دستی نیز می‌تواند موثر باشد تا آنها سفیران صنایع‌دستی شوند. صنایع‌دستی قلاب محکمی با سایر دستگاه‌ها است و استان‌ها باید در این زمینه پیش قدم شوند و تنظیم طرح کنند.

وی با اشاره به ظرفیت پایگاه‌های میراث‌ جهانی و ملی و موزه‌ها برای راه‌اندازی بازارچه‌های صنایع‌دستی گفت: تمام پایگاه‌های میراثی و موزه‌ها موظفند پیوست صنایع‌دستی داشته باشند و استان‌ها بر اساس مزیت هویتی موزه این پیوست را طراحی کنند. همچنین اطلس ویژه صنایع‌دستی در استان‌ها برای نوروز طراحی شود.

جلالی گفت: سفره‌های هفت سین و افطار دستگاه‌ها باید محلی برای معرفی صنایع‌دستی استان باشد، همچنین در هتل‌ها و بوم‌گردی‌ها نیز باید از صنایع‌دستی استفاده شود.

وی افزود: بر اساس ابلاغ رئیس جمهوری، شهرداری‌ها و استانداری‌ها موظف شدند در مبادی ورودی شهرها، بازارچه‌های صنایع‌دستی ایجاد کنند.

کارگروه سوغات ملی در معاونت صنایع‌دستی راه‌اندازی کردیم تا از ظرفیت سوغات استان‌ها به خوبی استفاده کنیم. مدیران کل استان‌ها، سوغات فرهنگی هر استان را با صنایع‌دستی پیوند بزنند و ما می‌توانیم از این ظرفیت برای رونق بازارچه‌هاب صنایع‌دستی استفاده کنیم.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور بیان کرد: افطار تا سحر جشنواره هنرهای سنتی و صنایع‌دستی برگزار می‌شود، صنایع‌دستی، رکن اساسی هنرهای دینی است جشنواره‌هایی در این زمینه برگزار شود.

خودنمایی شهرها و روستاهای جهانی

محمد حسین عسکرپور مدیرکل حمایت از تولید معاونت صنایع دستی در ادامه گفت: شهرها و روستاهای جهانی در نوروز می‌تواند خودنمایی کند. معافیت مالیاتی برای سال آینده نداریم نرخ صفر درصد است و همه تولیدکنندگان صنایع‌دستی باید در سامانه جامع تجارت برای سال آینده فاکتور الکترونیک لحاظ کنند و مدیران‌کل استان‌ها به واحدهای تولیدی اطمینان موضوع را اطلاع‌رسانی کنند.

ممانعت از فروش صنایع دستی غیرایرانی

فرزاد اوجانی مدیرکل دفتر بازاریابی، فروش و تجاری‌سازی معاونت صنایع‌دستی در ادامه گفت: در بازارچه‌های نوروزی صنایع‌دستی از توان بخش خصوصی استفاده و نظارت کامل انجام شود تا کالاهای صنایع‌دستی خارجی در بازارچه‌ها ارائه نشود.

وی به توسعه بازارچه‌های صنایع‌دستی در موزه‌ها، پایگاه‌های میراث ملی و جهانی اشاره و نکاتی را در این زمینه مطرح کرد. بهبود کانال‌های توزیع در صنایع‌دستی و رفع مشکلات تولیدکنندگان از دیگر مواردی بود که اوجانی به آن اشاره کرد.

ظرفیت قانونی صندوق برای توسعه صنایع‌دستی

شهاب طلایی، مدیرعامل صندوق توسعه و احیا در ادامه درباره ظرفیت‌های قانونی صندوق برای توسعه و رونق صنایع‌دستی نکاتی را مطرح کرد. وی گفت: بناهایی که ظرفیت رونق صنایع‌دستی دارند برای واگذاری به بخش خصوصی از آن استفاده می‌شود.

جواد واحدی، معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی در ادامه بیان کرد: یکی از محورهایی که در استان‌ها دنبال می‌کنیم، بازاریابی و فروش و صنایع‌دستی است، باید صنایع‌دستی را جدی بگیریم و راه تولید و صادرات را باز کنیم.

وی افزود: استان‌ها از ظرفیت‌های صنایع‌دستی استفاده و آنها را شناسایی کنند، صنایع‌دستی فاخری داریم. همچنین باید مدیران کل استان‌ها با استانداری‌ها تعاملات سازنده داشته باشند و از ظرفیت ائمه جمعه استفاده شود. واحدی تصریح کرد: ساماندهی سرویس‌های بهداشتی در استان‌ها در دستورکار و پیگیری قرار بگیرد.در ادامه مدیران‌کل استان‌ها و معاونان صنایع‌دستی نکاتی را درباره مسائل و مشکلات خود در حوزه‌ صنایع‌دستی مطرح کردند.

سخن پایانی

مسئولان بر این باور هستند که بدون تردید توسعه اقتصادی شهرهای ایران، وابسته به توسعه گردشگری و ترویج صنایع‌دستی است؛ هرچند دولت هم نگاه ویژه‌ای نسبت به این مقوله داشته اما ظاهرا مسیر رونق، دشوارتر و پرفرازونشیب‌تر از برنامه‌های فعلی است، چراکه باوجود دیدگاه‌های مثبت نسبت به توسعه صنایع‌دستی باز هم این حرفه با شرایطی که شایسته آن است فاصله زیاد دارد و نتوانسته ارزآوری قابل‌توجهی را ایجاد کند.

هنرمندان صنایع‌دستی بر این باورند که باید تدابیر اجرایی و جدی برای پویا شدن این بازار اندیشید، رفع موانع صادراتی، تقویت بازارهای بین‌المللی، برندسازی، حمایت‌های مالی و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت از جمله نیازهای قطعی این بازار برای رونق است.

چه‌بسا با وجود شرایط سخت کرونا و نبود گردشگر خارجی و داخلی در سه سال گذشته، فرصت زیادی از این بازار گرفته شد و اکنون باید در اندیشه بهبود شرایط بود.درواقع با وجود نوسان نرخ دلار و کاهش توان مالی مردم بارها هشدار داده شده است درصورتی‌که تدبیری سریع و کارشناسانه برای رهایی از این معضل انجام نگیرد، در آینده‌ای نزدیک شاهد خروج تعداد بیشتری از هنرمندان صنایع‌دستی از این حرفه و زوال تدریجی این هنر- صنعت اصیل ایرانی خواهیم بود.