صنعت طیور در استان گلستان از وجوه مختلف دارای اهمیت است. این استان در رتبه اول و دوم تولید و تامین گوشت مرغ کشور قرار دارد. بر اساس آمارهای موجود هزار و ۶۰ واحد مرغداری در گلستان فعال هستند.مسدود‌سازی صادرات، تاخیر در واردات نهاده، خسارت در زنجیره‌های تولید به خصوص در حلقه کشتارگاه موضوعاتی است که فعالان این صنعت با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. طبق بررسی‌ها در صنعت کشتارگاهی مرغ حدود چهار هزار نفر مشغول به کار هستند و این عدد در شبکه زنجیره‌ای تولید مرغ به بیش از هفت هزار نفر می‌رسد. فعالان صنعت طیور بر این باورند که نرخ دستوری بزرگترین ضربه را به بدنه این صنعت وارد کرده است. آنها معتقدند که دولت بایستی اجازه دهد عرضه و تقاضا نرخ مرغ را تعیین کند. این قشر بر این باور است که در تعیین نرخ هیچ توجهی به افزایش تورم نمی‌شود. صنعت طیور گلستان که تامین‌کننده ۱۰ درصد مرغ کشور به ویژه استان تهران است، این روزها با چالش‌های مختلفی مواجه بوده و حتی برخی معضلات جدید اخیرا گریبان این صنعت در استان را گرفته است.

از طرفی هر چه پیش می‌رویم چالش‌های جدیدی در این صنعت پدیدار می‌شود. به واسطه شرایط مساعد پرورش طیور در گلستان زنجیره‌های غیر بومی وارد استان شده‌اند اما خدمات مورد نیاز خود را از سایر استان‌ها دریافت می‌کنند. علاوه بر این، گلستان تامین‌کننده مرغ تهران بوده اما آنچنان که باید مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و این مشکلات، تولید‌کننده مرغ را بی‌انگیزه کرده است. فعالان این صنعت معتقدند که با چنگ و دندان تولید را حفظ کرده‌اند.

کیفیت بالای مرغ تولیدی

مدیرعامل شرکت ماکیان دارو در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: استان گلستان در یک دهه اخیر رشد فزاینده‌ای در صنعت طیور داشته و ۱۰ درصد گوشت مرغ کشور را تولید می‌کند. مسعود پناهی افزود: همچنین فارم‌های مرغ مادر و مرغ تخم‌گذار هم رشد خوبی را در سالیان اخیر تجربه کرده‌اند.

پناهی با تاکید به اینکه گلستان به لحاظ صنعت طیور جزو استان‌های تراز اول قرار دارد که نیازمند توجه ویژه است، گفت: گوشت مرغ تولیدی در این استان به دلیل شرایط اقلیمی خوب و سالن‌های مرغداری توسعه یافته، مجهز و استاندارد دارای کیفیت بسیار بالایی است. طیور تولیدی در این استان دارو و آنتی بیوتیک کمتری مصرف کرده و ضریب تبدیل بهتری دارند. وی می‌گوید که این استان از نظر تخصصی در حوزه دامپزشکی بسیار رشد کرده و در سطح علمی بسیار بالایی دارد.

وی اضافه کرد: متاسفانه این زنجیره‌ها منافع چندانی برای استان ندارند و بیشتر خدمات و خریدهای مورد نیاز خود به ویژه در حوزه خدمات فنی دامپزشکی و خریدهای دارو و واکسن را از خارج استان تامین می‌کنند.

مدیرعامل شرکت ماکیان دارو با بیان اینکه این موضوع چالش جدی برای بخش خصوصی دامپزشکی استان ایجاد کرده است، تاکید کرد: به لحاظ قوانین سازمان دامپزشکی این اقدام غیرقانونی است. وی از مسئولان استان خواست که به این مسئله به صورت جدی ورود کنند پنج درصد مجموع هزینه‌های یک فارم برای تامین دارو و واکسن هزینه می‌شود بنابراین شاید این مبلغ برای آن هلدینگ ناچیز باشد اما سبب پایداری شغل‌های زیادی خواهد شد.

ورود زنجیره‌های غیر بومی طیور

رضا مبصری دبیر انجمن زنجیره‌های تولید گوشت مرغ کشور در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه ۷۰ درصد هزینه تمام شده مرغ گوشتی مربوط به خوراک دام است، تاکید کرد: حذف ارز ترجیحی و جراحی اقتصادی دولت داشت و از زمان اجرای این طرح با توجه به هفت برابر شدن نرخ ارز، نرخ نهاده هم هفت برابر افزایش یافت که با این شرایط بایستی نرخ مرغ حداقل تا پنج برابر بالا می‌رفت اما این افزایش کمتر از ۲.۲ برابر بوده است. پس از گذشت ۱۹ ماه از اجرای طرح حذف ارز ترجیحی هنوز موفق نشده‌ایم نرخ محصول تولیدی را با نرخ نهاده معادل‌سازی کنیم.

استان گلستان تامین‌کننده مرغ تهران است اما مرغداران و زنجیره‌های تولید طیور در این استان به این واسطه از مزیتی ویژه برخوردار نیستند و مورد هیچ حمایتی قرار ندارند. مبصری در این باره گفت: یکی از حمایت‌های تاثیرگذار و مهم که دولت می‌تواند از صنعت طیور در گلستان داشته باشد این است که از اعمال نرخ دستوری در تمام سطوح این صنعت دست بردارد. قاعدتا در هر دوره از سود، تولید‌کننده رغبت بیشتری برای تولید پیدا می‌کند در نتیجه با افزایش تولید، عرضه محصول در بازار رشد یافته و این عمل موجب تعادل نرخ در بازار خواهد شد.

وی پیش‌بینی کرد شب عید بازار باثبات و متناسبی را داشته باشیم. دبیر انجمن زنجیره‌های تولید گوشت مرغ کشور تاکید کرد که میزان تولید گوشت مرغ به حد بی‌سابقه‌ای رسیده است و اگر در تامین نهاده و خوراک خللی ایجاد نشود، در شب عید دچار مشکل نخواهیم شد.

پیش‌بینی ثبات بازار مرغ در شب عید

اصغر نادران دبیر انجمن کشتارگاه‌های استان گلستان هم در گفت‌وگو با بازار به این مسئله تاکید کرد که بیشترین فشار ناشی از قیمت‌گذاری دستوری به کشتارگاه‌ها وارد می‌شود. دخالت‌ها به این شدت در سایر حلقه‌ها وجود ندارد، کشتارگاه‌ها مجبور به تحمل فشار هستند و امیدوارند تا تدبیری در این حوزه اندیشیده شود. مرغ زنده‌ای که به کشتارگاه‌ها تحویل می‌شود با قیمتی که باید به‌دست مصرف‌کننده برسد سنخیت و تناسب ندارد.

وی بر این باور است که عرضه مرغ زنده با این نرخ برای مرغداران صرفه ندارد و این قشر هم حاضر نیستند مرغ را با نرخ تعیین شده در اختیار کشتارگاه بگذارند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان اخیرا در کارگروه تنظیم بازار گلستان اظهار کرد: از ابتدای سال تا پایان بهمن‌ماه روزانه حدود ۶۷۲ تن مرغ گرم در استان گلستان تولید و روانه بازار مصرف به‌ویژه استان تهران می‌شود. ۱۷ درصد این میزان از تولیدات، معادل ۱۱۵ تن در سطح استان توزیع می‌شود.

محمد برزعلی با اشاره به اینکه در دو ماه گذشته مجموع جوجه‌ریزی ماهانه در گلستان از ۱۵ میلیون جوجه بیشتر بوده، تصریح کرد: این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش داشته است. جای هیچ گونه نگرانی برای تامین مرغ در ایام ماه مبارک رمضان و شب عید نیست.

پرورش قراردادی مرغ گوشتی

رئیس جهاد کشاورزی گلستان از اجرای طرح پرورش قراردادی مرغ گوشتی تا سقف سه میلیون قطعه جوجه‌ریزی در مرغداری‌های گلستان خبر داد و گفت: این طرح از ابتدای امسال در استان با ظرفیت دو میلیون قطعه به اجرا درآمده است که از اهداف آن تامین سرمایه در گردش مورد نیاز پرورش‌دهندگان، حمایت از واحدهای تولید خوراک طیور در منطقه و تامین جوجه‌ریزی واحدهای پرورش مرغ گوشتی است.

برزعلی گفت: از جمله برنامه‌های جهاد کشاورزی گلستان برای حمایت از صنعت طیور در گلستان می‌توان به حمایت در بازگشت کشتارگاه طیور نیمه‌فعال و راکد، سرمایه‌گذاری در حوزه تولید مرغ اجداد، استقرار مزارع مرغ مادر و ایجاد غرفه جدید صنعت مرغ استان در شهر تهران اشاره کرد.

سخن پایانی

گلستان اگر بخواهد در سال‌های آتی هم حرف اول را در صنعت طیور بزند و جایگاه خود را حفظ کند بایستی علاوه بر حمایت از زنجیره‌های فعلی و برطرف کردن معضلات، همچنین از بروز چالش‌های جدید در این صنعت پیشگیری کند.