گلستان قطب تولیدات کشاورزی کشور به‌شمار می‌رود و انواع محصولات گندم، جو، پنبه، مرکبات، صیفی‌جات و... در این استان تولید می‌شود که تولیدکنندگان باید شناسه کیو آرکد داشته باشند. استان گلستان بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و ۷ اقلیم از ۱۳ اقلیم دنیا را دارد و قطب کشاورزی در کشور محسوب می‌شود. درحال‌حاضر ۲۲۰ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی هستند و حدود ۴۰ درصد اشتغال استان در این بخش است.دولت برای ساماندهی کامل محصولات زراعی و باغی و میزان دقیق تولید محصولات به کشاورزان برای دریافت کد شناسه کیو آر کد تا آخر شهریور امسال مهلت داده بود که ثبت‌نام کنند اما کشاورزان گلستان استقبال نکردند.به گزارش ایلنا،تاکنون حدود ۲۰ درصد کشاورزان استان برای دریافت کد شناسه ثبت‌نام را انجام دادند و دولت تا پایان خرداد سال آینده مهلت داده تا باغداران و کشاورزان ثبت‌نام خود را انجام دهند. به نظر می‌رسد هنوز کشاورزان استان اطلاعی کافی در این موضوع ندارند یا خوب توجیه نشده‌اند.

به گفته مسئولان کشاورزان و باغداران اگر می‌خواهند محصول خود را به کشورهای هدف صادر کنند با ثبت کد شناسه به الزامات کشورهای هدف صادراتی پاسخ داده‌اند و همچنین محصولات سالم و استاندارد به بازارهای این کشورها ارسال می‌شود.با این حال مسئولان استان امیدوار هستند که حدود نیمی از باغداران و کشاورزان تا پایان سال آینده این کد را دریافت کنند.

البته صادر‌کنندگان محصولات باغی و کشاورزی در گلستان مشکلاتی مانند نداشتن پایانه صادراتی محصولات کشاورزی دارند که مسئولان باید فکر جدی برای کشاورزان و باغداران کنند. رئیس‌جمهوری به زودی به گلستان سفر می‌کند و مسولین استان و جهاد کشاورزی از این فرصت مهم برای رفع موانع و مشکلات کشاورزان استفاده لازم ببرند.گلستان در مسیر کریدور شمال و جنوب قرار گرفته و مرز اینچه برون و دسترسی به بازار اوراسیا فرصت کم نظیری را برای توسعه تجارت خارجی فراهم کرده است. ساخت پایانه صادرات محصولات کشاورزی قطعا توسعه اقتصادی استان را دوچندان خواهد کرد. تقویت زیرساخت‌های صادرات محصولات کشاورزی از ضروریات گلستان است و قطعا باعث رونق بخشیدن کشاورزی و اشتغال جوانان خواهد شد.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی گلستان گفت: وضعیت سلامت محصولات کشاورزی و تقویت نظارت‌ها از برنامه‌های جدی جهادکشاورزی است و کشاورزان و تولید‌کنندگان باید کد سلامت محصولات کشاورزی را داشته باشند.

نوید رضا فرهانی ادامه داد: درحال‌حاضر تاکنون فقط حدود ۱۵ درصد کشاورزان و باغداران گلستانی برای ثبت‌نام در سامانه سبک ( sabak ) و شناسنامه‌دار کردن باغ خود اقدام کرده‌اند. کشاورزان و باغداران استان از اول تیرماه سال آینده نمی‌توانند محصولات خود را بدون شناسنامه دار کردن باغات و گلخانه‌ها صادر کنند.

وی افزود: پروتکل‌های وارداتی کشوری‌هایی که از استان محصولات باغی وکشاورزی خرید می‌کردند، تغییر کرده است و آنها جزییات تولید محصولات اعم از منطقه جغرافیایی محصول تولید شده، میزان عملکرد محصول در واحد سطح، تعداد دفعات و میزان سمپاشی‌ها، آبیاری، تغذیه و کودپاشی و… را هم می‌خواهند که باید گواهی سلامت محصول تولید‌کنندگان داشته باشند.

فرهانی بیان کرد: حدود ۳۰ هزار هکتار باغ در استان داریم که سالانه ۳۰۰ هزار تن محصول در آنها تولید می‌شود. درحال‌حاضر ۲۵ نوع محصولات باغی شامل پسته، مرکبات، زعفران، زرشک، آلو، هلو و... در سطح استان تولید می‌شود.

وی تصریح کرد: گلستان بیش از ۷ هزار هکتار باغ مرکبات دارد که بیشتر آنها پرتقال و نارنگی در مناطق غرب استان هستند. در استان ۱۰ واحد سردخانه و حدود ۳۰ واحد سورتینگ با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن مشغول به فعالیت است.

وی گفت: توسعه تولیدات باغی در استان به صنایع تبدیلی نیاز دارد و درحال‌حاضر ۷۰ هزار هکتار از اراضی شیب‌دار گلستان مستعد تبدیل به باغ هستند. بیش از ۹۵ هکتار گلخانه فعال در گلستان وجود دارد و بیش از ۶۰ هکتار گلخانه هم در دست ساخت‌وساز است و امیدواریم هرچه سریع‌تر وارد چرخه تولید شوند که باعث اشتغال جوانان خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: نداشتن پایانه صادراتی محصولاتی کشاورزی یک از مشکلات جدی تولیدکنندگان، باغداران و کشاورزان است که البته سازمان جهادکشاورزی استان به دنبال بر طرف کردن این مشکل است و تلاش داریم یک‌پایانه صادراتی در نزدیکی مرکز استان ایجاد کنیم.

تاثیر صنایع تبدیلی در بالا رفتن ارزش افزوده

در همین راستا یک کارشناس حوزه اقتصاد درباره فعالیت صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی کشور گفت: در بخش کشاورزی، برنامه‌‌‌ای تحت نقشه راه و برنامه مشخص وجود ندارد؛ البته سال گذشته در مورد اصلاح الگوی کشت صحبت‌‌‌هایی شد اما در ترسیم فضای کلی کشاورزی که دامداری را هم شامل می‌شود باید بررسی شود چه محصولی، کجا، با چه میزان و با چه الگو و تکنولوژی باید کشت شود. آرمان خالقی افزود: در شیوه کشاورزی باید بدانیم چگونه بذر را پرورش دهیم، با چه کودی، در چه فصلی و در چه خاکی؟ همچنین قرار است از مکانیک خاک چگونه مراقبت شود و آبیاری به چه شکلی انجام گیرد؟

وی با بیان اینکه در بخش مکانیزاسیون کشاورزی هم ضعیف عمل کرده‌ایم، ادامه داد: کشاورزی ایران همچنان سنتی است در نتیجه می‌توان گفت نسبت به دیگر کشورها خیلی عقب هستیم.

این کارشناس حوزه صنایع غذایی اضافه کرد: البته در بخش‌‌‌هایی خوب عمل شد اما در کلان برآیند شاهد عملکرد مناسب در بخش کشاورزی نیستیم. خالقی در ادامه با اشاره به هدر‌رفت آب در بخش کشاورزی یادآور شد: بیشترین مصرف آب کشور در بخش کشاورزی بوده و به لحاظ بهره‌وری آمارها ناامیدکننده است.

کشوری که به لحاظ آبی فقیر است چرا باید این حجم

ریخت و پاش آبی و لاابالی‌گری در مصرف آب داشته باشد. این امر نشان از عدم‌مدیریت دارد و حاکی از آن است که در بحث‌‌‌های کارشناسی هنوز الفبای بهره‌وری را نمی‌‌‌دانیم.

در فرآوری، ایران جزو کشورهای پیشرفته محسوب نمی‌شود که همین امر خسارات فراوانی را متوجه کشورمان ساخته است. توسعه صنایع با هدف عرضه در بازار داخلی و سرمایه‌گذاری بدون توجه به ظرفیت‌‌‌های موجود و نیاز‌‌‌ها و تقاضا‌‌‌های بازار، باعث بلااستفاده ماندن بخشی از ظرفیت تولید و افزایش هزینه‌‌‌های صنایع تبدیلی می‌شود و نشانگر عدم‌برنامه‌‌‌ریزی درست است. درحال‌حاضر محصولات کشاورزی به صورت خام و فرآوری‌نشده صادر می‌شود که با رونق و توسعه صنایع کشاورزی و مطابقت تولید با استاندارد‌‌‌های جهانی می‌توان بازار‌‌‌های صادراتی بهتر و ارزش‌افزوده بیشتری را به‌دست آورد.

به گفته کارشناسان حوزه کشاورزی و دامپروری اهمیت صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی را زمانی بیشتر درمی‌‌‌یابیم که توجه کنیم پس از صنایع سنگین، صنایع غذایی از نظر وسعت و گستردگی دومین مقام را در جهان دارا هستند که صنایع غذایی استراتژیک مانند غلات، قند، لبنیات و روغن را نیز در بر می‌گیرد، در ضمن با توجه به میزان ارزش افزوده در صنایع کشاورزی که با ارزش‌افزوده در صنایع پتروشیمی‌‌‌ برابری دارد و با جایگزینی صدور این محصولات به جای صادرات قسمتی از نفت می‌توان به شکوفایی اقتصادی نزدیک‌‌‌تر شد. درحال‌حاضر به دلیل نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی به مقدار لازم در بخش کشاورزی، کشاورزان با ریسک، تولید می‌کنند در صورتی که توسعه صنعت کشاورزی علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان، باعث تنظیم بازار و ثبات قیمت‌ها می‌شود. بازاریابی و بازاررسانی یکی از ارکان اساسی توسعه بخش کشاورزی است. بخش مهمی‌‌‌ از بازاریابی محصولات کشاورزی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی است اما این صنایع هنوز در زیربخش‌‌‌های مختلف توسعه ‌نیافته است در صورتی که توسعه آن مزایای بسیاری از جمله افزایش تولید، گسترش بازار‌‌‌ها و متنوع شدن محصولات و... را به همراه خواهد داشت.با تاسیس صنایع فرآوری محصولات کشاورزی، کارخانه‌ها می‌توانند با کشاورزان قرارداد ببندند و با نرخ مشخص و تضمین‌شده محصول را بخرند در حالی که هم‌اکنون به دلیل نبود این صنایع (زیرساخت‌های مناسب در این رابطه)، کشاورزان با ریسک تولید می‌کنند.

ایجاد صنایع فرآوری محصولات کشاورزی و دامی‌‌‌ از ضایعات محصول به‌خصوص برای محصولاتی همچون پیاز، سیب‌‌‌زمینی، گوجه‌‌‌فرنگی و... که فسادپذیری بالایی دارند و در فصولی از سال تولید زیادی دارند جلوگیری می‌کند. توسعه صنعت فرآوری و بسته‌بندی زنجیره بازاریابی در بخش کشاورزی را کامل می‌کند و همچنین باعث اشتغال فارغ‌التحصیلان و دست‌‌‌اندرکاران بخش‌‌‌های مرتبط با کشاورزی می‌شود و از طرف دیگر بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و همچنین زمینه انتخاب مصرف‌کننده را گسترش می‌دهد.

سخن پایانی

صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی به فرآوری و عمل‌‌‌آوری مواد نباتی، حیوانی، زراعی، باغی، شیلاتی، دام و طیور و جنگل و مرتع می‌‌‌پردازد. این صنعت از جمله صنایعی است که نقش و تاثیر بسیاری از ابعاد مختلف در بخش کشاورزی داشته و دارد و موجب افزایش ارزش افزوده، توسعه صادرات و کاهش ضایعات شده، همچنین کاهش ریسک در بخش کشاورزی از عمده‌‌‌ترین فواید توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در این بخش است که ضرورت توجه به این صنایع را نشان می‌دهد. تجربه تعدادی از کشور‌‌‌های در حال پیشرفت نشان می‌دهد که گسترش و حمایت از این صنعت می‌تواند نقش حیاتی در توسعه بخش کشاورزی داشته باشد.