در دهه‌های گذشته با توسعه ۱۴۰ هزار هکتاری بخش کشاورزی و کاشت محصولات پرآب‌بر و غیراستراتژیک چون سیب، چغندر و یونجه، شاهد افزایش مصرف آب در حوضه دریاچه ارومیه بوده‌ایم. با توجه به برنامه‌های ۲۶ گانه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مصوب برای احیای دریاچه ارومیه، با تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای تثبیت و احیای دریاچه ارومیه در دو سال اخیر، شاهد افتتاح فاز اول انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه و تکمیل تصفیه خانه ارومیه بوده‌ایم و تلاش می‌شود تا سال آینده برنامه‌های دیگر سخت‌افزاری نجات دریاچه به بهره‌برداری برسد.گفتنی است، اجرای برنامه‌های نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه نیازمند اقناع‌سازی مردم بوده و به مرور زمان کشت محصولات کم‌آب‌بر با ارزش افزوده و سود بیشتر برای مردم، جایگزین محصولات پرآب‌بر خواهد شد. مساحت آب دریاچه ارومیه هم اکنون ۶۰۶ کیلومتر مربع و حجم آن ۵۸۰ میلیون مترمکعب است. چند روز پیش استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اقدامات جدید دولت در مسیر احیای دریاچه ارومیه گفت: آذربایجان غربی آماده همکاری با کشور فنلاند در حوزه توسعه گردشگری و احیای دریاچه ارومیه است.

استقبال از همکاری فنلاند برای احیای دریاچه ارومیه

محمدصادق معتمدیان، در جریان دیدار با سفیر فنلاند در ایران، با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری، تنوع آب و هوایی و جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر استان، افزود: آذربایجان‌غربی یک هزار و ۷۰۰ اثر ثبت شده ملی و ۵ اثر ثبت شده جهانی دارد که این استان را مستعد همکاری با فنلاند در حوزه گردشگری می‌سازد.به گزارش روابط عمومی استانداری آذربایجان غربی، وی همچنین آذربایجان غربی را سرزمین رنگین‌کمان اقوام و مذاهب مختلف معرفی کرده و یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران توجه ویژه به اقوام و مذاهب مختلف داشته و مردم کشورمان بدون توجه به دین و مذهب، از خدمات گوناگون به صورت مساوی بهره‌مند می‌شوند.استاندار آذربایجان غربی به اهمیت توسعه روابط دوجانبه با کشور فنلاند نیز اشاره کرده و افزود: گفت‌وگوها و نشست‌های مشترک درخصوص ظرفیت‌های همکاری با کشور فنلاند در زمینه‌های اقتصادی، صادرات محصولات کشاورزی و زیست‌محیطی با توجه به روابط دیرینه دو کشور ادامه خواهد یافت.

معتمدیان همچنین با بیان اینکه آذربایجان غربی باوجود تهدیدات مختلف منطقه ای، یکی از امن‌ترین استان‌های ایران است، خاطرنشان کرد: آماده همکاری مشترک با کشور فنلاند در بخش ترانزیت کالا، صنعت، معدن، احیای دریاچه ارومیه و مدیریت تبخیر آب هستیم.

وی در ادامه احیای دریاچه ارومیه را یکی از اولویت‌های زیست‌محیطی دولت سیزدهم عنوان کرده و افزود: وضعیت کنونی دریاچه ارومیه نتیجه مداخلات انسانی و تغییرات اقلیمی چون افزایش دما و کاهش بارندگی و ذخایر برفی در منطقه بوده است.

استاندار آذربایجان‌غربی به تشکیل کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه و تدوین ۲۶ برنامه برای تثبیت و احیای این دریاچه نیز اشاره کرده و اظهارکرد: متاسفانه توسعه بخش کشاورزی و کشت محصولات پرآب‌بر، در کاهش آب دریاچه ارومیه دخیل بوده و برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، ایستگاه‌های فیزیومتری در حوضه این دریاچه احداث شده است.

معتمدیان همچنین با اشاره به برنامه‌های سخت‌افزاری احیای دریاچه ارومیه، افزود: فاز نخست انتقال ۶۰۰ میلیون مترمکعب از آب‌های مازاد منطقه از طریق تونل ۳۷ کیلومتری به دریاچه ارومیه به بهره‌برداری رسیده و فاز آخر آن با اهتمام دستگاه‌های متولی احتمالا تا پایان سال خاتمه خواهد یافت.

وی در ادامه مدیریت پساب در منطقه را یکی دیگر از برنامه‌های سخت افزاری احیای دریاچه ارومیه عنوان کرده و گفت: تدابیر لازم برای انتقال ۵۲ میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌شده شهر ارومیه و ۱۷۰ میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌شده شهر تبریز به دریاچه ارومیه اندیشیده شده و بخشی از آن به بهره‌برداری رسیده است.

استاندار آذربایجان‌غربی به برنامه‌های نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه نیز اشاره کرده و افزود: مهم‌ترین برنامه در این حوزه، تغییر الگوی کشت و جایگزین کردن محصولات پرآب‌بر چون سیب، چغندر و یونجه با محصولات کم‌آب‌بر است.

معتمدیان همچنین با اشاره به ضرورت مکانیزه کردن اراضی کشاورزی و استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری، تصریح کرد: آذربایجان غربی آماده برقراری ارتباط و همکاری فیمابین تیم‌های مطالعاتی دانشگاه ارومیه با دانشگاه‌های فنلاند درخصوص احیای دریاچه ارومیه است.

وی در ادامه اولویت دولت سیزدهم درباره احیای دریاچه ارومیه را اجرای برنامه‌های نرم افزاری با مشارکت مردم عنوان کرده و افزود: کاهش مصرف آب و افزایش ارزش افزوده محصولات کشاورزی، نیازمند ترویج، آموزش و اقناع‌سازی مردم درخصوص کشت جایگزین برای احیای دریاچه ارومیه است.

استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اهمیت احیای تالاب‌ها در کنار نجات دریاچه ارومیه، گفت: احیای تالاب‌های استان و مهاجرت پرندگان به منطقه، روزهای خوبی را برای منطقه و دریاچه ارومیه نوید می‌دهد. معتمدیان همچنین با اشاره به تعهد اتمام پروژه‌های سخت افزاری احیای دریاچه ارومیه در طول هر سه ماه یک بار، اضافه کرد: در کنار اهتمام دستگاه‌های متولی برای احیای دریاچه ارومیه در یک زمان‌بندی مشخص، همراهی مردم در تغییر الگوی کشت ضروری است.

وی در ادامه با اشاره به هماهنگی نهادهای دولتی و حاکمیتی برای جبران عقب‌افتادگی‌های آذربایجان غربی، افزود: امروز زمان عمل بوده و با فعال شدن پروژه‌ها و صنایع استان و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید، شاهد تداوم کاهش نرخ بیکاری در یک سال اخیر در آذربایجان‌غربی بوده‌ایم.

استاندار آذربایجان‌غربی به اهتمام دولت برای رفع محرومیت از چهره استان و مناطق کم برخوردار نیز اشاره کرده و یادآور شد: با هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف، در مسیر جلب رضایت مردم گام برداشته شده و نیاز امروز کشور، وحدت و تزریق امید به جامعه است.

وی در ادامه اخذ نظرات و تحقیقات دانشجویی برای بررسی مشکلات در حوزه‌های مختلف را بسیار مهم دانسته و تصریح کرد: نیازمند هم‌فکری و هم‌اندیشی با دانشجویان هستیم و از ظرفیت دانشگاه‌ها و دانشجویان برای توسعه استان استفاده می‌شود.

آماده همکاری مطالعاتی برای احیای دریاچه ارومیه هستیم

کاری کاهیلوتو در دیدار با استاندار آذربایجان‌غربی اظهار کرد: موضوع دریاچه ارومیه نه تنها موضوع استانی و ملی برای ایران است بلکه از نظر بین‌المللی نیز حائز اهمیت بوده و این کشور آماده همکاری مطالعاتی برای احیای این دریاچه است.

وی کرد: احیای دریاچه ارومیه یکی از دغدغه‌های کشور ماست چون در مباحث زیست‌محیطی، کشوری فعال هستیم و آماده همکاری مطالعاتی در احیای دریاچه ارومیه هستیم.

کاهیلوتو با بیان اینکه فنلاند کشوری کوچک با ۵.۵ میلیون جمعیت است، افزود: روابط میان این کشور با جمهوری اسلامی ایران سابقه یک قرنی دارد و این رابطه دیپلماتیک با ایران بسیار حائز اهمیت است. سفیر فنلاند در جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ایجاد بستر مناسب همکاری دوجانبه گفت: همکاری این کشور با جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و محیط‌زیست مورد استقبال هر دوطرف است.

کاهیلوتو با تشریح اهداف زیست محیطی دولت فنلاند گفت: هدف ما در کشورمان این است تا ضمن جلوگیری از تولید گاز دی‌اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای از انتشار آن نیز جلوگیری کنیم. وی با بیان اینکه در بلندمدت می‌توانیم متخصصان آبی فنلاند را در زمینه احیای دریاچه ارومیه فعال کنیم، افزود: ارتباط میان ۲ کشور در زمینه آبی و مطالعاتی می‌تواند در خصوص احیای دریاچه بسیار موثر باشد.

وی در خصوص تکنولوژی مدیریت آب، مدیریت پسماند وحمل‌ونقل هوشمند و بندرهای هوشمند نیز بحث و با استاندار آذربایجان‌غربی گفت‌وگو کرد.

تغییر الگوی کشت، اولویت آذربایجان‌غربی

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌غربی گفت: تغییر الگوی کشت با توجه به کمبود منابع آبی از اولویت‌های بخش کشاورزی استان در راستای احیای دریاچه ارومیه است.

جواد کرمی افزود: حرکت از کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی مدرن برای مدیریت منابع ضروری است.

وی با اشاره به اینکه احیای دریاچه ارومیه از اولویت‌های مهم مسئولان است، اظهار کرد: با کارهای ترویجی و مشارکت کشاورزان در صرفه جویی در مصرف آب، در مسیر برنامه‌های تدوین شده حرکت شود.

وی با بیان اینکه کشاورزی دانش‌بنیان از نیازهای اساسی استان است، اضافه کرد: استفاده از دستاوردهای جدید علمی در تولید محصولات موضوعی در استان مورد توجه باشد.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌غربی با اشاره به شرایط کم‌آبی موجود در کشور و استان ادامه داد: این شرایط همه‌گیر در نتیجه تغییر اقلیم به وجود آمده‌ و نیازمند مدیریت وضعیت موجود هستیم. وی در ادامه با اشاره به اینکه حدود ۷۰ درصد از بهای گندم خریداری شده در استان پرداخت شده‌ است، گفت: برای تامین و پرداخت مابقی طلب کشاورزان نیز پیگیری‌های لازم انجام شده و به زودی بقیه بهای گندم خریداری شده برای حمایت از کشاورزان گندمکار پرداخت خواهد شد.

سخن پایانی

آخرین تصاویر ماهواره‌ای از دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که در فاصله یک‌سال اخیر و از آبان ۱۴۰۱ تا آبان ۱۴۰۲، از سطح ۸۷۸ کیلومتر مربعی آب دریاچه ارومیه، حدود ۸۰ درصد خشک شده و حالا فقط ۱۷۰ کیلومتر مربع و معادل ۴ درصد از سطح آب دریاچه به جا مانده که مساوی با مرگ قطعی ششمین دریاچه آب شور جهان و بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران است.