تامین زمین، چالش اصلی شهرک‌های صنعتی
استان بوشهر یکی از استان‌های جنوبی کشور است که ۱۷ شهرک صنعتی دارد و بخش زیادی از نیازهای کشور را تأمین می‌کند.
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های شهرک‌های صنعتی در ایران ایجاد زیرساخت‌ها است که در این رابطه در پایان سال ۱۳۹۹ این سازمان ۳۷ هزار میلیارد ریال اعتبار برای توسعه زیرساخت‌های شهرک‌های صنعتی هزینه کرده بود که این اعتبار در سال گذشته با بیش از سه برابر به ۱۲۰ هزار میلیارد ریال رسید. همچنین زمین هم یکی از چالش‌های پیش‌رو است در حالی که ۹۰۲ هکتار زمین راکد در نواحی صنعتی بازپس گرفته شد و به مالکیت شهرک‌های صنعتی درآمد اما همچنان صنعتگران، کمبود زمین را چالش اصلی برای توسعه واحدهای خود می‌دانند.
بازپس‌گیری اراضی راکد شهرک‌های صنعتی بوشهر
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی بوشهر گفت: مطابق فصل (د) دفترچه قرارداد واحدهای صنعتی، طرف قرارداد با شرکت شهرک‌های صنعتی و متقاضی ایجاد واحدهای تولیدی متعهد است در مدت یک سال یا بر اساس برنامه زمان بندی ارائه شده مورد تایید شهرک‌های صنعتی که در مجوز احداث درج می‌شود، با رعایت همه ضوابط و مقررات ساخت‌وساز در شهرک، عملیات ساختمانی را به پایان رسانده و گواهی پایان کار دریافت کند.
به گزارش خبرنگار صمت از بوشهر، سیدحسین حسینی افزود: از طرفی، مطابق فصل (و) همان دفترچه قرارداد، در صورت عدم تحقق هر یک از تعهدات مربوط به متقاضی ایجاد واحد تولیدی اعم از عدم پرداخت مبلغ قرارداد، هزینه‌های خدماتی و نگهداری، هزینه‌های اختصاصی و سایر مطالبات، شرکت شهرک‌های صنعتی در مهلت مقرر حق فسخ قرارداد به اختیار و تشخیص خود را دارد.
وی افزود: بدیهی است در برخی موارد شرایط فعالیت متقاضی ایجاد واحد تولیدی، میزان منابع مالی، تعهدات ضمانت شده توسط وی و سایر مولفه‌های ملازم استقرار، امکان سپری کردن همه راه را برای متقاضی فراهم نمی‌کند و زمین در اختیار گرفته شده تبدیل به عرصه یک واحد تولیدی نمی‌شود، هرچند در پاره‌ای از موارد دلایل دیگری نظیر سوداگری نیز به این موضوع دامن می‌زند.
به نقل از روابط عمومی شرکت شهرک‌های صنعتی بوشهر، حسینی افزود: در چنین مواردی شرکت شهرک‌ها مطابق اختیار منبعث از دفترچه قرارداد می‌تواند اراضی واگذار شده را بازپس گرفته و به تولیدکننده واجد شرایط دیگر واگذار کند. در سال ۱۴۰۲ اراده بسیار جدی به پیشگیری از سوداگری زمین در شهرک‌ها و نواحی صنعتی وجود داشته و همچنین نسبت به بازپس‌گیری اراضی که به طور قطع به تولید نخواهد انجامید، برنامه‌ریزی لازم انجام شده است.
این مقام مسئول گفت: بررسی عملکرد شرکت شهرک‌های صنعتی بوشهر در این زمینه نشان می‌دهد مجموع اراضی بازپس‌گیری شده در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ میزان ۸ هکتار در قالب ۱۸ فقره قرارداد فسخ شده است که در مقایسه با سه ماهه اول سال گذشته رشد ۱۰۰ درصدی نشان می‌دهد.شرکت شهرک‌های صنعتی بوشهر اکنون با دارا بودن ۲۰ شهرک و ناحیه صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی و ۱۱۵۰ قرارداد منعقده و بهره‌برداری از ۴۸۰واحد تولیدی زمینه اشتغال مستقیم ۷۱۲۰ نفر را در سراسر استان فراهم کرده است.
۵ واحد تولیدی شهرک‌های صنعتی بوشهر دانش‌بنیان شدند
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر چندی پیش در خبری اعلام کرد ۵ واحد تولیدی مستقر در شهرک‌های صنعتی این استان مجوز دانش‌بنیان خود را از پارک علم و فناوری کسب کردند.
حسین خزان اظهار کرد: پارسال ۶ واحد تولیدی با قابلیت دانش‌بنیان شدن در شهرک‌های صنعتی بوشهر شناسایی شدند که تا کنون پنج مورد از آنها موفق به کسب این مجوز را کسب کنند. وی با بیان اینکه واحدهای تولیدی دانش‌بنیان از حمایت‌ها و خدمات ویژه شرکت شهرک‌های صنعتی برخوردار می‌شوند، عنوان کرد: در زمان حاضر ۶ واحد تولیدی دانش‌بنیان در شهرک‌های استان بوشهر مستقر هستند که در زمینه‌های سخت‌افزارهای رایانه‌ای، برق قدرت الکترونیک، فناوری زیستی، مواد و تجهیزات پیشرفته ساخت و تولید آزمایشگاهی فعالیت می‌کنند. معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر گفت: امسال حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی حوزه صنعت در دستور کار این شرکت قرار دارد. وی ادامه داد: پارسال شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر با پرداخت بخشی از هزینه حضور و نقل و انتقال از ۱۲۱ واحد تولیدی برای شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی حمایت کرد که تا کنون بی‌سابقه بوده است. خزان اعلام کرد: پارسال ۲۲ واحد صنعتی راکد استان بوشهر در داخل و خارج از شهرک‌های صنعتی به چرخه تولید برگشتند که ۵ مورد بیش از تعهد این استان برای سال ۱۴۰۱ بوده است. وی افزود: با احیای این واحدهای راکد ۲۲۲ نفر نیروی انسانی اشتغال خود را از سرگرفتند.
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر یادآور شد: در زمان حاضر ۶۷ واحد تولیدی راکد در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان بوشهر وجود دارد و این شرکت متعهد به احیای فعالیت ۱۷ واحد در امسال است.
خزان تصریح کرد: ارائه مشکلات واحدهای راکد به کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید و حل آن به کمک دستگاه‌های اجرایی، ارائه خدمات مشاوره‌ای، تامین سرمایه در گردش، همکاری بانک‌ها و اجاره واحدها به سرمایه‌گذار جدید از مواردی است که به احیای این واحدهای صنعتی کمک کرده است.
تداوم توسعه خوشه‌ای محصولات
معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر گفت: پس از راه‌اندازی خوشه‌های خرما و فرآوری آبزیان، خوشه آبزی‌پروری این استان نیز در سال گذشته پیاده‌سازی شد. خزان افزود: خوشه آبزی‌پروری استان بوشهر ۳هزار و ۵۰۰ نفر اشتغال دارد و ۳۹۳ مزرعه با سطح زیر کشت ۶ هزار و ۱۰۰ هکتار، ۱۲ سایت پرورش میگو و ۲۲ مرکز تکثیر میگو پرورشی را در بر می‌گیرد. وی اضافه کرد: براساس پیش‌بینی‌ها امسال نزدیک به ۳هزار تن ماهی در قفس و ۳۵ هزار تن میگو پرورشی در استان بوشهر تولید می‌شود. خزان اظهار کرد: با انجام مطالعات شناختی خوشه آبزی‌پروری استان بوشهر، نقاط ضعف و قوت، استراتژی و چشم‌اندازهای توسعه این بخش اقتصادی مشخص شد و اکنون هشت ماه از پیاده‌سازی آن می‌گذرد.
وی از اجرایی شدن چهارمین خوشه محصولات گلخانه‌ای با محوریت شهرستان دیر در امسال خبر داد و گفت: امکان‌سنجی توسعه خوشه‌ای این محصولات نیز انجام شده است. معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر با بیان اینکه توسعه خوشه‌ای ۱۳ گروه محصولات اولویت‌دار این استان امکان‌سنجی شده، یادآور شد: پیش از این خوشه فرآوری آبزیان بوشهر به عنوان خوشه نمونه کشوری برگزیده شده است. وی راه‌اندازی خوشه خرمای استان بوشهر از سال ۹۱ را موفق ارزیابی کرد و افزود: با این اقدام تنوع محصولات این حوزه و رونق صادرات آن افزایش یافت.
خزان تصریح کرد: معاونت صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی بخش نرم‌افزاری و حمایتی از صنایع را با هدف تسریع در بهره‌برداری و توسعه بازار و حل مشکلات و موانع هنگام تولید به عهده دارد و در این راستا در قالب ۶۹ زیربرنامه خدمات نرم‌افزاری و مشاوره‌ای خود را ارائه می‌کند.
احداث ناحیه صنعتی جدید در گناوه
چندی پیش نیز احداث ناحیه صنعتی شماره ۲ شهرستان گناوه در دستور کار قرار گرفت؛ به گفته فرماندار گناوه احداث ناحیه صنعتی شماره ۲ این شهرستان جهت پیشبرد اهداف دولت در ایجاد اشتغال جوانان، جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی و همچنین تحقق شعار سال در دستور کار قرار گرفته است و اجرایی خواهد شد.
محمدتقی صفری نیز در نشست با مدیرکل شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر اظهار کرد: چندین نقطه از اراضی این شهرستان تاکنون برای احداث ناحیه صنعتی جدید در شهرستان گناوه، پیشنهاد و مکان‌یابی شده است که با داشتن شرایط مناسب، در یکی از این نقاط عملیاتی خواهد شد. وی افزود: در صورت واجد شرایط بودن یکی از نقاط مورد نظر برای پروژه احداث شهرک صنعتی، اخذ استعلام‌ها از سازمان‌های مرتبط و دستگاه‌های خدمت رسان، در سریع‌ترین زمان ممکن انجام خواهد شد. فرماندار گناوه گفت: باتوجه به اینکه در دولت سیزدهم، سرمایه‌گذاران متعددی در شهرستان گناوه برای سرمایه‌گذاری در امر تولید حضور یافته‌اند، این موضوع اهمیت احداث ناحیه صنعتی جدید را در این شهرستان را دوچندان می‌کند. مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر اظهار کرد: باتوجه به نیاز شهرستان گناوه به زیرساخت‌های استقرار واحدهای تولیدی و صنعتی، راه‌اندازی ناحیه صنعتی شماره ۲ در این شهرستان در برنامه کاری است.
سیدحسین حسینی افزود: برای پاسخ به تقاضای سرمایه‌گذاران در بخش‌های تولیدی، صنعتی، کارگاهی و صنفی، ایجاد این ناحیه صنعتی با مساحت مشخص و کارشناسی به نحوی که بتواند حداقل تا ۱۰ سال آینده پاسخگوی این تقاضاها باشد ضروری است.
سخن پایانی
شهرک‌های صنعتی که روزی برای تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط و سوق یافتن آنها به سوی صادرات ایجاد شده بود، حالا خود به معضلی برای بخش صنعت بدل شده است. توسعه فیزیکی شهرک‌های صنعتی با وجود ضعف‌های زیرساختی، فعالیت بنگاه‌های صنعتی مستقر در این شهرک‌ها را باچالش مواجه کرده است. به گفته فعالان اقتصادی، افزایش بی‌رویه ایجاد خوشه‌های صنعتی توسط دولت، باعث اتلاف منابع دولت می‌شود که در نهایت، خروج تمرکز دولت از رفع نیاز‌ها و مشکلات صنایع کوچک را به دنبال دارد؛ پس بهتر است که شهرک صنعتی جدیدی راه‌اندازی نشود و تمرکز دولت و سازمان شهرک‌های صنعتی روی رفع مشکلات زیرساختی شهرک‌های موجود باشد. «نبود امکانات حداقلی نظیر آب، برق و سیستم فاضلاب»، «عدم پایبندی به تعهدات زیرساختی»، «عدم ثبات مدیریتی» و «افزایش بی‌رویه خوشه‌های صنعتی» مهم‌ترین انتقادهای بخش خصوصی از عملکرد دولت در حوزه صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی است. «ایجاد شرکت‌های مدیریت صادرات» توسط دولت در این شهرک‌ها دیگر موضوع مورد انتقاد بخش خصوصی است؛ به عقیده آنها، ایجاد این شرکت‌ها جز افزایش بروکراسی نتیجه دیگری در برندارد.
