کمبود بچه‌ماهی در قطب آبزی‌پروری کشور

کمبود بچه ماهی یکی از مهم‌ترین چالش‌های پرورش‌دهندگان در استان بوشهر است که باعث می‌شود نیمی از نیازها در خارج از استان تامین شود. به منظور توسعه آبزی‌پروری در استان بوشهر اقدامات خوبی صورت گرفته که از آن جمله می‌توان به شناسایی اراضی ساحلی ویژه پرورش میگو و واگذاری این زمین‌ها به سرمایه‌گذاران به‌ویژه جوانان بومی اشاره کرد. با وجود اینکه استان بوشهر به عنوان قطب تولید میگوی پرورشی کشور محسوب می‌شود ولی تولید ماهی پرورشی در این استان به اندازه میگو رشد نکرده است و جای کار بیشتری وجود دارد. خلیج‌فارس یک ظرفیت بسیار بزرگ به منظور توسعه پرورش ماهی در قفس محسوب می‌شود که طرح‌هایی در آن اجرا شده است اما می‌تواند تا صدها برابر این طرح‌ها را در خود جای دهد. یکی از چالش‌های پیش روی آبزی پروری در استان بوشهر، تامین غذای مورد نیاز آبزیان است که مراکزی برای تأمین این نیاز در حال ساخت است و امید می‌رود در سال‌های آینده این کمبود رفع شود. تامین بچه ماهی یکی دیگر از چالش‌های پیش روی پرورش دهندگان آبزیان است؛ اکنون حدود نیمی از بچه‌ماهی‌های مورد نیاز در استان تامین می‌شود و باید تلاش شود که زمینه تامین کامل آن فراهم شود.مدیرکل شیلات استان بوشهر اظهارکرد: تاکنون ۱۳۲ طرح پرورش ماهی در قفس با ظرفیت ۹۷ هزار تن در استان بوشهر به منظور صدور مجوز معرفی شده است.

عقیل امینی خاطرنشان کرد: از این تعداد تاکنون ۱۸ طرح مجموعا با ظرفیت اسمی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تن به بهره‌برداری رسیده و ۶ طرح مجموعا با ظرفیت اسمی ۶ هزار تن در امسال در دست اجرا است.

وی میزان بچه ماهی مورد نیاز در امسال را ۱۷ میلیون قطعه عنوان کرد و ادامه داد: میزان تولید بچه ماهی در استان بوشهر درحال‌حاضر ۹ میلیون و ۳۵۰ هزار قطعه است.

مدیرکل شیلات استان بوشهر در مورد راهکارهای عبور از این چالش‌ها بیان کرد: احداث مراکز تکثیر و نوزادگاهی مجهز به فناوری روز یکی از مهم‌ترین راهکارها در استان بوشهر است.

وی ادامه داد: در این زمینه تاکنون ۲۶ سرمایه‌گذار برای احداث مراکز تکثیر ماهیان دریایی با ظرفیت ۱۲۲ میلیون قطعه بچه ماهی برای اخذ مجوزهای لازم و شروع کار معرفی شده‌اند.

امینی از اعطای تسهیلات به منظور تامین نهاده‌ها و سرمایه در گردش به منظور تسریع در توسعه فعالیت به عنوان یکی دیگر از راهکارها یاد کرد و افزود: حمایت و ایجاد تشکلی منسجم شامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهی از دیگر راهکارها است.وی با اشاره به اقدامات انجام شده در استان برای تأمین بچه ماهی بیان کرد: یک مرکز تکثیر و نرسری ماهی با ظرفیت ۵ میلیون قطعه بچه ماهی در امسال کلنگ‌زنی شده است.

حمایت از متقاضیان تکثیر و نرسری ماهی

مدیرکل شیلات استان بوشهر از صدور مجوز تأسیس کارگاه تکثیر در منطقه دیلم خبر داد و اضافه کرد: درحال‌حاضر یک مرکز نرسری و یک مرکز تکثیر ماهی در استان فعال هستند.

وی در مورد چگونگی تامین نیازهای استان به بچه ماهی بیان کرد: حمایت از متقاضیان تکثیر و نرسری ماهی با حذف یک سری از استعلامات غیر ضروری که مانع به تولید رسیدن مراکز تکثیر شده‌اند از جمله این اقدامات است.

امینی از تلاش در راستای حذف بروکراسی و هماهنگی و همکاری برخی ادارات استان در مراحل صدور مجوزهای اداری دست و پا گیر برای تغییر کاربری یا واگذاری اراضی ساحلی خبر داد.

وی با اشاره به لزوم برطرف کردن مشکلات مربوط به تامین انرژی از جمله اتصال به شبکه گاز تاکید کرد: تخصیص زمین‌های ملی به منظور احداث مراکز جدید در دستور کار است.

تکمیل زنجیره ارزش

استاندار بوشهر از تکمیل زنجیره ارزش صنعت پرورش آبزیان در استان بوشهر گفت: توان و ظرفیت بخش خصوصی برای توسعه بخش خصوصی استفاده می‌شود. احمد محمدی‌زاده از رشد تولید ماهی، میگو، جلبک، صدف و دیگر محصولات آبزی در استان به عنوان یک برنامه مهم یاد کرد و افزود: در راستای تکمیل ارزش صنعت پرورش آبزیان همه حلقه‌های این زنجیره در حال تکمیل شدن هستند.

استاندار بوشهر با بیان اینکه با همکاری بخش خصوصی زنجیره ارزش صنعت پرورش آبزیان در حال کامل شدن است گفت: در این راستا تولید مولد و خوراک آبزیان، پرورش، تهیه غذای میگو و ماهی پرورشی، فرآوری، بسته‌بندی، سردخانه و صادرات در اولویت برنامه زنجیره صنعت پرورش آبزیان قرار دارد.

محمدی‌زاده از تکمیل زنجیره ارزش در بخش ماهی و میگو پرورشی خبر داد و بیان کرد: در ۴ ماه گذشته در این منطقه عملیات ساخت مرکز بزرگ فرآوری آبزیان توسط بخش خصوصی آغاز شد و در کنار آن واحد تولیدی خوراک ماهی و میگو با ظرفیت ۱۱۰ هزار تن در بوشهر ساخته می‌شود. وی با بیان اینکه مرکز بعدی در شهر اهرم تنگستان عملیات اجرایی آن آغاز شد گفت: اکنون روند کار در ساخت مرکز بزرگ فرآوری آبزیان توسط بخش خصوصی بسیار خوب است و گروه پیمانکاری، مشاوره‌ای و مهندسان خوبی در این منطقه شکل گرفته در حال تکمیل این طرح هستند.

بیماری، چالش آینده صنعت آبزی‌پروری

ایران ظرفیت‌های بسیاری برای توسعه صنعت آبزی‌پروری دارد، اما در این راه با چالش‌هایی نیز مواجه است. در این رابطه چندی پیش حسین عبدالحی، معاون آبزی‌پروری سازمان شیلات ایران در گفت‌وگو با ایرناپلاس از چالش‌های توسعه آبزی‌پروری گفت. به گفته او، برای افزایش حضور در بازارهای داخلی و خارجی، مسئولان، سازمان شیلات، سازمان دامپزشکی و بخش خصوصی باید در کنار هم قرار گرفته و بر این چالش‌ها غلبه کنند.

وی گفت: یکی از چالش‌های اصلی آبزی‌پروری بیماری است که خسارات سنگینی هم به بار می‌آورد. به‌طور مثال، در مورد میگو در دنیا سالانه گاهی ۴۰۰ میلیون دلار خسارت به صنعت میگو وارد شده است. در ایران هم گاهی بیماری خسارت سنگینی به جا گذاشته است، به‌طور مثال در آبادان، پرورش‌دهندگان میگو هنوز با چالش بیماری ویروسی «لکه سفید» روبه‌رو هستند. سازمان دامپزشکی متولی بیماری‌های آبزیان است. سازمان شیلات با سازمان دامپزشکی تعامل خوبی در زمینه کنترل بیماری دارد. البته نیاز است که سازمان شیلات، بخش خصوصی و سازمان دامپزشکی با همکاری هم سطح آگاهی و دانش آبزی‌پروری را افزایش دهند تا بتوانند با بیماری مبارزه کنند. باید دانست که نمی‌توان این بیماری را ریشه کن کرد، اما می‌توان از آن پیشگیری کرد.

به گفته عبدالحی یکی دیگر از چالش‌ها، بازار است. در گذشته مردم به جز کسانی که در سواحل خلیج‌فارس یا دریای خزر بودند، کمتر ماهی مصرف می‌کردند، به‌طوری که مصرف سرانه ایران با جمعیت ۳۰ میلیون نفری، یک کیلوگرم بود، اما اکنون با جمعیت ۸۰ میلیونی به ۱۱ کیلوگرم رسیده است.

باید به سمت آب شور برویم

عبدالحی با شااره به معضل کم‌آبی گفت: چالش دیگری که در صنعت پرورش آبزیان با آن روبه‌رو هستیم، آب است. به‌طوری که در حوزه منابع آب شیرین محدودیت داریم و باید به سمت افزایش راندمان مصرف آب شیرین برویم. در برنامه ششم توسعه هم عمدتا تمرکز روی افزایش راندمان و بهره‌وری آب است. یکی از این راهکارها تغییر رویکرد از آب شیرین به آب شور است.

به گفته این کارشناس، توسعه پرورش ماهیان و آبزیان در دریا و آب شور یکی از اهداف صحیحی است که در سازمان جهاد کشاورزی و سازمان شیلات اتخاذ شده است.

سازمان شیلات یک سازمان تخصصی است که وظیفه امنیت غذایی مردم را بر عهده دارد. از روش‌های امنیت غذایی که یکی از اهداف استراتژیک سازمان خوار بار جهانی است، توسعه آبزی‌پروری است. امیدواریم مقامات کشوری و مجلس شورای اسلامی از سیاست‌های دولت در این زمینه حمایت کنند.

سخن پایانی

از آنجا که عمده پرورش و توسعه آبزی‌پروری ما از طریق قفس است، نیاز به ساختار تشکیلاتی، تاسیسات و ردیف اعتباری داریم. وظیفه دولت است که حمایت کند و تسهیلات کم‌بهره در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد، کما اینکه در بیشتر کشورهای دنیا این کار توسط دولت‌ها انجام می‌شود. البته خوشبختانه دولت تسهیلاتی را از طریق صندوق توسعه ملی با حمایت وزیر جهاد کشاورزی تایید و تصویب کرده است، اما همچنان در بخش تسهیلات مشکلاتی وجود دارد.