معدن،ظرفیتی ثروت آفرین اما مغفول
بنابه گفته مسئولان، آذربایجان شرقی از نظر تنوع معادن فلزی، رنگین کمانی از معادن است؛ یک درصد مس دنیا و ۳۰ درصد مس کشور در این استان وجود دارد، آذربایجان شرقی ۸ میلیارد تن ذخایر معدنی دارد که ۵ میلیارد تن آن به نفلین سینیت، ۳ میلیارد آن به سایر معادن مانند آهک، گچ، مس، سنگ‌های تزئینی و... اختصاص یافته است.
بنابه گفته مسئولان، آذربایجان شرقی از نظر تنوع معادن فلزی، رنگین کمانی از معادن است؛ یک درصد مس دنیا و ۳۰ درصد مس کشور در این استان وجود دارد، آذربایجان شرقی ۸ میلیارد تن ذخایر معدنی دارد که ۵ میلیارد تن آن به نفلین سینیت، ۳ میلیارد آن به سایر معادن مانند آهک، گچ، مس، سنگ های تزئینی و... اختصاص یافته است. با وجود ظرفیت های بالای معدنی خطه آذربایجان شرقی اما سال هاست که چندان توجهی به آن نشده و این حوزه مغفول مانده است؛ به ویژه معدن مس و نفلین سینیت که ذخایر اعظمی از آنها در استان ما وجود دارد و تاکنون چندان توجهی به آن نشده بود و امسال پس از مدت ها مسئولان استانی بخش معدن را به جد پیگیری می کنند.استاندار آذربایجان شرقی چندی پیش در جلسه شورای معادن استان اظهار کرد: اجازه نمی دهیم که افرادی بدون اینکه فعالیتی انجام دهند، معادن را در اختیار داشته باشند و اگر چنین افرادی به تعهدات قانونی و تکالیف خود عمل نکنند خلع ید خواهند شد. عابدین خرم در همین راستا به وضعیت نابسامان معادن طلا در استان اشاره کرد و گفت: ضعف مدیریت و عدم برنامه ریزی برای استفاده بهینه در این معادن مشهود است و اگر این معادن خود را با چارچوب های قانونی تطبیق ندهند، با جدیت برای سلب صلاحیت آنها اقدام خواهد شد تا افراد یا شرکت های صاحب صلاحیت بتوانند این معادن را اداره کنند.
وی همچنین با اشاره به تاثیر معادن در رشد و شکوفایی اقتصادی استان، بر استمرار برگزاری مزایده های واگذاری معادن و محدوده های معدنی تاکید کرد. وی درباره اخذ یک درصد فروش معادن برای جبران خسارت های ناشی از فعالیت های معدنی نیز گفت: در محاسبه این مبلغ برای معادن، کار کارشناسی، دقیق و عادلانه انجام شود تا حق هیچ بهره برداری در استان ضایع نشود.
ظرفیت های معدنی فراموش شده
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز در گفت وگو با خبرنگار در خصوص وضعیت معادن استان اظهار کرد: معادن انفال هستند یعنی به عنوان یک موهبت الهی محسوب می شوند اما در کشور ما در حوزه ی معدن غفلت بسیاری شده است چراکه تمام توجه ما در بخش صنعت بوده است. صابر پرنیان ادامه داد: آذربایجان شرقی استان پر ظرفیتی در بخش معدن است که از ۶۴ نوع ماده معدنی در کشور ۵۲ نوع آن در استان ما وجود دارد که عمده ی آن نفلین سینیت و مس است. وی افزود: کشور ما در زنجیره اکتشاف مشکل دارد، یعنی تنها هفت درصد عرصه در اکتشاف بوده است که آن هم سطحی است؛ بنابراین ظرفیت های معدن در کشور ما مغفول مانده است و آذربایجان شرقی نیز به دلیل اینکه صنعت مقدم بر حوزه ی معدن بوده، چندان توجهی نشده است، اما معدن فرآیندی پیچیده تر و خاص تر نسبت به صنعت و تجارت است و همه ی بخش ها باید همکاری کنند تا تولید ثروت افزایش یابد.
۵۰ درصد معادن استان غیرفعال هستند
وی با اشاره به معادن غیر فعال استان نیز خاطرنشان کرد: ۵۰ درصد معادنی که غیر فعال هستند، معادن سنگ ساختمانی، آهک، معادن کوچک و لاشه سنگ بوده اند که مقرون به صرفه نیستند؛ بنابراین عمده دلیل تعطیل شدن آنها، بهره وری پایین اقتصادی است البته برخی معادن مشکلات دیگری نیز دارند از جمله بحث زیست محیطی، منابع طبیعی و محدوده مربوط به نیروهای مسلح و و برخی معادن که صلاحیت ندارند که همه دست به دست هم داده اند تا معادن مغفول بمانند.
پرنیان ادامه داد: جلسات شورای معادن آذربایجان شرقی به طور مرتب برگزار می شود تا سیاست گذاری در حوزه ی معدن رخ دهد، معادنی که بیش از پنج سال تعطیل بوده اند و در مراحل اکتشاف مانده اند، تعیین تکلیف شوند. وی در خصوص تعیین تکلیف معادن تعطیل استان یادآور شد: شورای معادن اختیارات معادن را به فرماندار هر شهرستان داده است و امسال با جدیت بیشتر پیش می رویم و به جد در حوزه ی معدن وارد شده ایم تا معادن را تعیین تکلیف کنیم یا با روش های نوین و کمک به بهره برداران، زنجیره معدن را از اکتشاف به بهره برداری و فرآوری برسانیم به عنوان مثال بیش از یک دهه، کنسانتره مس استان ما ۲۵ درصد بوده است که اثرات زیست محیطی آن در استان ما بوده ولی از سود آن، استان دیگری بهره مند می شد که امسال اقدامات ویژه ای در این عرصه انجام شد. وی اضافه کرد: قانون گذار مشخص کرده است تا افراد دارای صلاحیت در مزایده معادن تعطیل استان شرکت کنند که دو هفته پیش مزایده برگزار شد و ۲۲۶ معدن در مزایده قرار داده شدند اما استقبال کمی داشت و معادنی که بیش از پنج سال تعطیل مانده اند، سلب صلاحیت شده و به فرآیند جذب سرمایه گذار می روند چراکه قانون گذار امسال به بخش معدن توجه ویژه ای دارد.
هوشمندسازی تا پایان بهمن
رئیس سازمان صمت استان با اشاره به هوشمندسازی معادن اظهار کرد: معادن در بحث کاداستر ثبت شده و تا آخر بهمن ماه به سامانه جامع تجارت می روند یعنی هر معدن شناسنامه دار می شود و آمار و محصولات تولید معادن ثبت می شود که سبب هوشمند شدن نظارت بر معادن شده و حقوق معادن شفاف می شود و این اقدام بزرگی برای فعال سازی و بهره وری است که اکنون ۴۰ درصد معادن فعال ما در این سامانه ثبت شده و بقیه هم تا آخر بهمن ماه ثبت می شوند و این حمایت واقعی از تولید کننده است. وی در ارتباط با آزمایشگاه معدن مرند خاطرنشان کرد: با همکاری شرکت مس ایران، مس سونگون و دانشگاه تبریز آزمایشگاه جامع معدن در مرند تاسیس شد که به تجهیزات آزمایشگاهی لازم تجهیز شده و انواع مواد معدنی استان در آنجا وجود دارند و به معدن کاران در بهبود سطح کیفی و تسریع فعالیت های معدنی کمک می کند چراکه آزمایشگاه جزو ملزومات معدن است. وی همچنین با اشاره به آمار بالای معادن تعطیل مرند متذکر شد: بحث کوچک بودن و مقرون به صرفه نبودن معادن در مرند نیز وجود دارد البته معارضین در این شهرستان پررنگ تر از سایر شهرستان ها است؛ بنابراین در فرمانداری مرند جلسات متعددی برگزار کردیم و امیدواریم معادن مرند نیز فعال شوند. پرنیان ادامه داد: وقتی نام معدن به میان می آید، آن را ثروت بزرگی می دانیم که اثرات آن بسیار است درحالیکه گاها معادن کوچک هستند و ثروت اندکی دارند.
وی در بخش دیگر سخنان خود در رابطه با حقوق معادن خاطرنشان کرد: قانون گذار ۱۵ درصد از حقوق دولتی معادن را به شهرستان ها اختصاص داده است اما تاکنون اجرا نشده است علاوه بر آن یک درصد فروش معدن نیز در شهرستان ها جهت حفظ طبیعت باید صرف شود همچنین بخش بعدی نیز مسئولیت های اجتماعی است و معدن کاران باید مقداری از درآمد خود را در راستای بهبود وضعیت مردم خرج کنند؛ یک معدن می تواند چندین بار انتقال یابد که این صلاحیت فنی است از نمایندگان درخواست می کنیم قانون معدن به گونه ای اصلاح شود که اهلیت افراد در آن در نظر گرفته شود. وی اضافه کرد: در نه ماهه سال گذشته ۸۵۰ میلیارد تومان از حقوق دولتی معادن به استان ما اختصاص یافت اما امسال این رقم به دو هزار ۵۰ میلیارد تومان رسیده است که ۱۵ درصد در بخش بهسازی و نوسازی است؛ بیشتر ثروت بخش معدن استان در نفلین سینیت و مس است البته در بخش طلا هم توجه جدی داریم که بی نظمی ها تمام شوند و در یک درصد فروش معادن، برای نخستین بار امسال ورود کرده ایم تا تمامی معادن از بابت خسارات وارده جبران هزینه کنند.
نفلین سینیت، سهم بسیار اما حمایتی اندک
رئیس سازمان صمت آذربایجان شرقی در پایان در ارتباط با نفلین سینیت سراب نیز تاکید کرد: نفلین سینیت در استان ما حجم بالایی دارد و سال های گذشته با تکنولوژی های مختلف سعی شده است تا روی کار آورده شود، چندین بار هم فرآوری آن را بررسی کرده بودند اما در برزخ مانده بود که اخیراً قرارگاه خاتم الانبیا(ص) ورود کرده و سالن های فرآوری را تجهیز کرده است که سرعت کار نسبتاً بهتر است؛ آلومینیوم سومین فلز استراتژیک دنیا است که اگر این طرح با جدیت پیگیری شده و شهرک پایین دست آلومینیوم احداث شود، ارزش افزوده آن بالا می رود.
