مشکلات کشاورزی صادرات‌محور پابرجاست
چندی پیش وزیر جهاد کشاورزی بر لزوم تقویت حمایت‌های لازم از صادرات محصولات بخش کشاورزی و رفع موانع پیش روی آن و نیز لزوم ایجاد بازارهای جدید صادراتی تاکید کرد.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، سید جواد ساداتی نژاد در جلسه قرارگاه دیپلماسی غذایی، بر حذف موانع و محدودیت های صادرات محصولات کشاورزی، اصلاح و بازبینی تعرفه های صادراتی این بخش، تدوین و اعلام برنامه بلندمدت میزان صادرات محصولات با هدف پیش بینی پذیر شدن این بخش، پیش بینی بسته های حمایتی و تشویقی صادرات، ایجاد بازارهای جدید صادراتی و راه اندازی پایانه های صادرات محصولات کشاورزی تاکید کرد. ساداتی نژاد اظهارکرد: افزایش بهره وری و تولید محصولات باکیفیت کشاورزی، ساماندهی الگوی کشت، مدیریت بهینه مصرف آب و مدیریت عرضه و تقاضای داخلی محصولات کشاورزی نیز در زمینه پایداری صادرات بخش کشاورزی دارای اهمیت است. این اظهارات درحالی عنوان شد که کشاورزان برخی از استان ها با موانع جدی صادراتی مواجه هستند.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، موانع صادرات محصولات کشاورزی و اقدامات دولت برای تسهیل روند صادرات در استان را تشریح کرد.
صمتامید شریفی در گفت وگو با مهر درباره موانع صادرات محصولات کشاورزی استان اظهارکرد: بازار صادراتی نیازمند پایداری و استمرار در تامین کالا است و پس از آن کیفیت و مزیت قیمتی کالا اهمیت دارد که بتوان برای رقابت با دیگر کشورها کالایی با کیفیت و تنوع بالا برای ۱۲ ماه سال تولید و تامین کرد.
گشایش بازارهای هدف جدید
وی با اشاره به اینکه تشکل های کشاورزی استان در سنوات اخیر در تأمین کالاهای صادراتی توانمند شده اند، افزود: مسائل تحریمی، مشکلات ارز و قوانین و مقررات کشورهای مقصد موانعی است که صادر کنندگان و تولیدکنندگان ما را اذیت می کند که با تدابیر انجام شده بازارهای هدف جدیدی برای کشور گشایش یافته و در حوزه اوراسیا، افغانستان پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس بازار خوبی را برای محصولات بخش کشاورزی استان نیز ایجاد کرده است.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: این استان در زمینه صادرات مزیت هایی دارد که شاید منحصر به فرد است که از جمله آن وجود پایانه حمل بار هوایی یا کاربوترمینال در استان بوده که بالاترین حجم صادرات آن محصولات کشاورزی است.
مدیریت تعرفه های صادرات
شریفی با بیان اینکه سازمان جهاد کشاورزی مسائل مربوط به تعرفه های صادراتی محصولات کشاورزی را مدیریت می کند، گفت: برای محصولاتی مانند سیب زمینی، گوجه، پیاز و … با اولویت تامین نیاز داخلی که به لحاظ حجم و نرخ شرایط مطلوب داشته باشد، هدف گذاری صادراتی با مکانیزم بازی کردن با تعرفه های صادراتی درحال انجام است که هم بازار داخلی را به شکل مطلوب داشته باشیم و هم صادرات انجام شود.
وی با بیان اینکه محصولات کشاورزی استان اصفهان به لحاظ کیفی نسبت به کالاهایی که مقاصد صادراتی مطالبه می کنند شرایط خوبی دارد، خاطرنشان کرد: جهش مطلوبی در این حوزه ایجاد شده و تنوع محصولات صادراتی استان بالاست و محصولاتی چون عسل، فرآورده های دام و طیور گرفته تا محصولات گلخانه ای از استان صادر می شود و همین تنوع محصول یک مزیت صادراتی برای استان است.
تعدیل تعهد ارزی و بخشودگی مالیات
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه اگر موانع یاد شده در حوزه صادرات محصولات کشاورزی مرتفع شود، صادرات تسهیل خواهد شد، در خصوص اقدامات دولت برای حمایت از صادر کنندگان بخش کشاورزی گفت: یکی از مشکلات صادرکنندگان تعهد سپاری ارزی بود که اکنون دولت در برخی محصولات مانند شیرخشک این قانون را تعدیل کرده که این امر یک مزیت رقابتی به لحاظ نرخ ایجاد می کند.شریفی اضافه کرد: همچنین برای محصولات داخلی کشور، بخشودگی دارایی و مالیاتی برای محصولات کشاورزی از دیگر اقدامات حمایتی دولت است.
نوسان نرخ ارز از چالش های جدی است
صمترضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در گفت وگو با سایت صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به اینکه تصمیمات یک شبه مسئولان دولتی مبنی بر ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی چالشی اساسی پیشروی صادرکنندگان به شمار می رود، اظهار کرد: از سال ۹۱ همزمان با اوج تحریم ها، کشتیرانی های خارجی از حمل ونقل کالای ایرانی اجتناب کردند، ضمن آنکه در همان سال شرکت کشتیرانی والفجر که داخلی بود، تعطیل شد و این امر موجب شد تا مسیر ۸ الی ۱۶ ساعته صادرات کالا به کشور های حاشیه خلیج فارس به ۸ تا ۱۶ روز افزایش
یابد.
وی با انتقاد از این مسئله که نظارتی در حمل ونقل جاده ای نیست، افزود: نوسان کاذب نرخ ارز در ماه های اخیر موجب شد تا همه چیز حول محور این امر افزایش یابد. نورانی با اشاره به اینکه چند نرخی بودن ارز مشکلات متعددی برای صادرکنندگان ایجاد کرده است، بیان کرد: با توجه به نرخ ارز ثانویه، آزاد و یارانه ای نیما، هیچ صادرکننده و واردکننده نمی داند که کالا بر مبنای چه نرخی محاسبه می شود، این در حالی است که در گذشته تنها دو نرخ ارز یارانه ای و آزاد وجود داشت.
رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی ادامه داد: امروز نیاز صادر کننده آن است که کالای بسته بندی را با نرخ های مناسب خریداری کند، چراکه تهیه محصول با قیمت های بالا منجر به کاهش قدرت چانه زنی در بازارهای خارجی می شود.
نورانی با اشاره به اینکه در تولید مواد پتروشیمی مشکلی نداریم، بیان کرد: این در حالی است که مواد پتروشیمی نسبت به ماه های قبل افزایش چشمگیری داشته است.
وی در ادامه افزود: با توجه به وضعیت مساعد تولید پتروشیمی جای این سوال مطرح است که چرا مواد بازیافتی مورد استفاده قرار می گیرد.به گفته نورانی، هم اکنون هیچ صادر کننده ای نمی تواند از محصولات پتروشیمی در حد نو استفاده کند که این امر موجب شده به جای ارتقای بسته بندی استفاده از مواد بازیافتی افزایش یابد.
مشکل نبود بسته بندی و برندسازی جدی است
صمتمسعود اسدی عضو خانه کشاورز با اشاره به اینکه بخش کشاورزی در توسعه صادرات غیرنفتی اهمیت فراوانی دارد، اظهار کرد: با توجه به آنکه با توسعه صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی، دیگر نیازی به درآمدهای حاصل از صادرات منابع نفت نداریم، اما وجود برخی مشکلات و چالش ها در داخل موجب شده تا بخش کشاورزی در عرصه بین الملل و بازارهای جهانی سهم مناسبی نداشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در برندسازی محصولات غذایی توفیقی نداشته ایم، افزود: با وجود آنکه بهترین زعفران جهان در ایران تولید می شود، اما عدم برندسازی محصول موجب شده تا اسپانیا پس از ورود زعفرانی ایرانی آن را در بسته بندی های جدید با برند خود به دیگر کشورها صادر کند.
اسدی، نبود بسته بندی و سورتینگ را از دیگر چالش های پیش روی توسعه صادرات غیر نفتی برشمرد و گفت: نبود بسته بندی مناسب موجب شده تا بخش عمده ای از محصول به صورت فله ای صادر شود که این امر جای تاسف دارد.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ادامه داد: عدم حمایت از صادرکننده از دیگر مشکلات پیش روی توسعه صادرات غیر نفتی به شمار می رود، در حالیکه دولت برای کاهش درآمدهای نفتی باید مشوق صادراتی مناسبی را برای بخش کشاورزی در نظر بگیرد.
وی با انتقاد از تصمیمات یک شبه صادرات برخی کالاها پشت درهای بسته بیان کرد: هر از چندگاهی، مسئولان دولتی بدون هیچ توجیه قانونی صادرات برخی کالاها را به دلیل نوسان یا نگرانی از افزایش نرخ در بازار داخل ممنوع اعلام می کند. اما جای این سوال مطرح است که بنابر استناد کدام قانون این تصمیمات اخذ می شود؟
به گفته اسدی، دولت نه تنها برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی از صادرکنندگان حمایتی نمی کند، بلکه با اتخاذ تصمیمات یک شبه و ایجاد چنین تنگناهایی دست در جیب کشاورزان می کند.
این فعال حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه کشاورزان نباید تاوان توزیع محصولات با نرخ مناسب در شهرها را بدهند، اظهار کرد: اگر مسئولان دولتی می خواهند محصولات و مواد غذایی را با نرخ مناسب در بازار عرضه کنند، برای این امر یارانه پرداخت کنند .
وی در ادامه افزود: با توجه به آنکه دولت کنترل نرخ محصولات و موادغذایی را به بهانه فقیر کردن کشاورز و تعدی به حقوق اقتصادی این قشر با صدور بخشنامه ممنوعیت صادرات کالا انجام می دهد، جای این سوال مطرح است که آیا در زمان پایین بودن نرخ کمتر از نرخ تمام شده در بازار برای جلوگیری از زیان کشاورز هزینه های تولید را پرداخت می کند؟
عضو خانه کشاورز در پایان تصریح کرد: با توجه به آنکه صادرکنندگان در بازارهای خارجی هزینه های بالایی برای بازاریابی محصولات پرداخت کرده اند و به عبارتی در برابر تجار خارجی متعهد شده اند، از این رو صدور بخشنامه های یک شبه ضرر هنگفتی به صادرکنندگان وارد می کند.
سخن پایانی
با توجه به ظرفیت بالای بخش کشاورزی، صادرات محصولات مواد غذایی می تواند جایگاه بالایی در توسعه صادرات غیرنفتی داشته باشد. این درحالی است مشکلات و چالش های متعددی پیش روی صادرکنندگان قرار دارد. برهمین اساس انتظار می رود راهکارهای مناسبی برای دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی به کار گرفته شود چرا که رابطه معناداری بین افزایش صادرات غیر نفتی و رشد تولید وجود دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند تصمیمات خلق الساعه صادرات در اتاق های دربسته منجر به از دست دادن بازارهای هدف و ورود سایر رقبا خواهد شد، در حالی که با توسعه صادرات محصولات کشاورزی دیگر نیازی به درآمدهای نفتی نخواهیم داشت.
