در بررسی چالش‌ها و گلوگاه‌های پیشِ روی زنجیره تولید در بخش معدن، از مراحل اولیه اکتشاف تا تولید فولاد، یکی از حیاتی‌ترین مقاطع موضوع حمل باطله و مواد معدنی از دل معادن است. این چالش، به ویژه با توجه به تاکیدات مکرر مقام معظم فرماندهی بر جایگزینی اقتصاد معدنی به جای اقتصاد نفتی و رفع موانع تولید، اهمیتی دوچندان یافته است.

در همین راستا و در مسیر تحقق اهداف بلند برنامه هفتم توسعه، به ویژه دستیابی به رشد هشت درصدی اقتصاد و رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از ظرفیت‌های عمیق علمی و تجربی پرسنل نخبه، اعم از شاغل و بازنشسته، اقدام به تاسیس شرکت فنی، مهندسی و دانش‌بنیان گهر صنعت نمود.

ماموریت اصلی این شرکت، طراحی، مهندسی معکوس و ساخت دامپتراک فوق‌سنگین ۱۵۰ تنی آداک (ADAK150AC) مجهز به سامانه پیشرفته رانش الکتریکی (AC درایو) بود، این پروژه عظیم ملی پس از عقد قرارداد و انجام موفقیت‌آمیز عملیات حمل بیش از ۱۵ میلیون تن باطله و مواد معدنی در مجموعه معدنی گهرزمین و همچنین جمع‌آوری و تحلیل داده‌های عملیاتی گسترده، به مرحله ساخت نمونه اولیه (پروتوتایپ) رسید. این موفقیت پایه‌ای مستحکم برای برنامه‌ریزی جهت تولید انبوه این دستگاه با ظرفیت هدفگذاری شده ۱۰۰ دستگاه در سال است.

با عنایت به حرکت معادن کشور به سمت عمق بیشتر و افزایش مسافت‌های حمل، تحقق نرخ رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن بدون نوسازی و ارتقای ناوگان حمل‌ونقل میسر نخواهد بود، در شرایطی که میانگین ظرفیت ماشین‌آلات موجود حدود ۹۰ تن است، تولید و به‌کارگیری دامپتراک‌های فوق‌سنگین ۱۵۰ و ۲۴۰ تنی می‌تواند جهشی تاریخی در بهره‌وری و شتابی قاطع در دستیابی به اهداف توسعه‌ای کشور ایجاد کند.

نکته حائز اهمیت دیگر، بهره‌گیری از سامانه رانش الکتریکی در این دامپتراک است که علاوه بر کاهش چشمگیر هزینه‌های سنگین تعمیر و نگهداری، از خروج سالانه میلیون‌ها دلار ارز برای واردات قطعات و فناوری‌های مشابه جلوگیری می‌کند.

قابلیت منحصر به فرد سامانه رانش الکتریکی طراحی شده این است که قابل ارتقا و نصب بر روی انواع کشنده‌های ریلی، شناورهای سبک و سنگین و حتی شهپادها (هاورکرافت‌ها) می‌باشد. این فناوری در طراحی و ساخت انواع کشنده‌های ویژه، نظیر حمل‌کننده‌های ماهواره پیش از پرتاب، برای حرکت در مسیرهای برون‌جاده‌ای و ناهموار، با قابلیت کنترل با سرنشین یا بدون سرنشین نیز کاربرد دارد.

این دستاورد بزرگ، که حاصل عزم جهادی نیروهای متخصص نیروی دریایی ارتش و همکاری بخش خصوصی است، گام بلندی در راستای عملیاتی‌سازی اقتصاد مقاومتی و تحقق خودکفایی در تولید تجهیزات استراتژیک معدنی به شمار می‌آید.

محمد سعادتمندی

مدیرعامل شرکت گهر صنعت آداک گستر