محصول خاص ایران‌خودرو از خط تولید خارج شد؛ آخرین خبرها
در حالی که شعار سال ۱۴۰۴ «سرمایه‌گذاری برای تولید» اعلام شده است، سامانه‌ای که قرار بود به تسهیل تجارت کمک کند، اکنون به منبعی از بحران تبدیل شده است. سامانه جامع تجارت با اختلالات گسترده و قطعی‌های مکرر، نه تنها روند ترخیص کالا و تأمین قطعات را مختل کرده، بلکه تولید خودروهایی مانند «ری‌را» را نیز به بن‌بست رسانده است. در این میان، وزارت صمت همچنان در خواب زمستانی به سر می‌برد.
سامانه جامع تجارت که قرار بود با تسهیل فرآیندهای تجاری، به بهبود چرخه تولید و واردات کمک کند، اکنون به یکی از بزرگ‌ترین موانع برای فعالان اقتصادی تبدیل شده است. قطعی‌های مکرر، اختلالات سیستمی و تأخیر در صدور مجوزها، مشکلات جدی را در ترخیص کالاها در گمرکات ایجاد کرده و زنجیره تأمین مواد اولیه و تولید را مختل کرده است. این ناکارآمدی‌ها نه‌تنها به تولید داخلی آسیب رسانده، بلکه اعتماد فعالان اقتصادی به سیاست‌های وزارت صمت را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
توقف تولید «ری‌را»؛ ایران‌خودرو در تنگنای موانع سیستمی
شرکت ایران‌خودرو در اطلاعیه‌ای از توقف تولید خودرو «ری‌را» خبر داد و دلیل آن را مشکلات سیستمی در ثبت سفارش و ترخیص قطعات اعلام کرد. طبق اعلام این شرکت، از اواخر بهمن‌ماه ۱۴۰۳، فرآیند تخصیص سهمیه‌های ارزی و بررسی عملکرد تولیدکنندگان، ثبت سفارش قطعات را متوقف کرده و قطعات مورد نیاز در گمرکات معطل مانده‌اند. ایران‌خودرو وعده داده که با رفع این موانع، تولید «ری‌را» در سال ۱۴۰۴ از سر گرفته شود، اما این توضیحات برای مشتریانی که در طرح پیش‌فروش سال ۱۴۰۳ شرکت کرده و بخشی از مبلغ خودرو را پرداخت کرده‌اند، قانع‌کننده نبوده است. این مشتریان همچنان در انتظار تحویل خودروهای خود هستند و هیچ توضیح روشنی درباره سرنوشت وجوه پرداختی یا جایگزینی محصول دریافت نکرده‌اند.
ایران‌خودرو تنها قربانی این بحران نیست. گروه خودروسازی بهمن نیز به دلیل توقف ترخیص ۵ هزار کانتینر قطعات در گمرک، یکی از خطوط تولید خود را متوقف کرده است. سید امیر میرمنصف، مدیرعامل بهمن موتور، ضمن اطمینان دادن به مشتریان، اظهار داشت که این وقفه موقتی است و با ورود قطعات، تولید از سر گرفته خواهد شد. اما این وعده‌ها در حالی مطرح می‌شود که فعالان صنعت خودرو از نبود برنامه‌ریزی منسجم و قوانین خلق‌الساعه به شدت گلایه‌مند هستند.
وزارت صمت؛ خواب زمستانی در برابر بحران
در حالی که رهبر انقلاب سال ۱۴۰۴ را سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری کرده‌اند و رئیس‌جمهور دستور ویژه‌ای برای رفع مشکل رسوب کالا در گمرکات صادر کرده، وزارت صمت همچنان در بی‌عملی به سر می‌برد. این وزارتخانه که مسئولیت مستقیم سامانه جامع تجارت را بر عهده دارد، نه‌تنها گامی برای رفع اختلالات این سامانه برنداشته، بلکه با تأخیر در ابلاغ آیین‌نامه‌ها و تغییر مداوم دستورالعمل‌ها، مشکلات را تشدید کرده است. در این میان، گمرک ایران که تنها مجری قوانین و مقررات ابلاغ‌شده است، به ناحق آماج انتقادات قرار گرفته، در حالی که ریشه مشکلات به ناکارآمدی‌های سیستمی و ترک‌فعل نهادهایی چون وزارت صمت و بانک مرکزی بازمی‌گردد.
ری‌را در بازار دلالان، غایب در خیابان‌ها
جالب اینجاست که خودرو «ری‌را»، محصولی که هنوز حتی یک دستگاه از آن به بازار عرضه نشده، از سوی دلالان قیمت‌گذاری می‌شود. این موضوع در کنار تأخیر در تحویل و توقف تولید، ابهامات بیشتری را برای مشتریان ایجاد کرده است. ایران‌خودرو هنوز توضیح نداده که تکلیف ثبت‌نام‌کنندگان چه خواهد شد و آیا آن‌ها نیز مانند برخی مشتریان دیگر خودروسازان، مجبور به پذیرش طرح‌های جایگزین خواهند شد؟
ضرورت اقدام فوری
ادامه این وضعیت نه‌تنها به زیان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است، بلکه اقتصاد کشور را نیز با مخاطرات جدی مواجه می‌کند. وزارت صمت باید هرچه سریع‌تر با اصلاح فرآیندهای سامانه جامع تجارت، تسریع در ابلاغ آیین‌نامه‌ها و رفع موانع ترخیص کالا، به وظایف خود عمل کند. در غیر این صورت، شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» تنها در حد یک وعده باقی خواهد ماند و اعتماد عمومی به سیاست‌های اقتصادی بیش از پیش آسیب خواهد دید.
