خطرات اصلی در عملیات استخراج معادن

هنگام تدوین قوانین ایمنی جامع برای معادن روباز، خطرات زیر به دلیل ماهیت خاص، در این حوزه فعالیت در نظر گرفته می‌شود:

• کار با تجهیزات سنگین و بزرگ
• تغییرات ارتفاع
• دید محدود
• افزایش سطح سر و صدا
• تابش یونیزه کننده‌ها
• دماهای بالا
• استفاده از مواد منفجره
• ویژگی‌های طبیعی کوه‌ها و معادن
• بیماری کوهستان (ارتفاع زدگی)
• خطای انسانی

تجهیزات سنگین و بزرگ

طبق آمار، شایع‌ترین نوع حوادث در معادن، حوادث مربوط به بهره‌برداری با تجهیزات سنگین و بزرگ است. این شامل کامیون‌های کمپرسیِ چند تنی، بیل‌های مکانیکی با کارایی بالا و بولدوزرها می‌شود. ترکیب این خطر با خطای انسانی، همانند برخورد تجهیزات با یکدیگر یا تجهیزات به افراد باعث حوادث بی‌شماری می‌شود. چنین حوادثی اغلب منجر به جراحات جدی و مرگ و میر می‌شود. با توجه به این موضوع که اغلب معادن در نقاط کور جغرافیایی قرار دارند، هنگام حادثه، ارائه به موقع کمک‌های پزشکی و نجات کار دشواری است. پس مجهز بودن به جعبه‌های ایمنی و کمک‌های اولیه در اینجا اهمیت زیادی دارد.

عوامل اصلی کاهش ایمنی در مکان‌هایی که عملیات استخراج و استخراج معادن با استفاده از تجهیزات ویژه انجام می‌شود، عبارتند از:

• دید محدود برای اپراتورها
• حجم زیادی از اطلاعات که نیاز به پردازش سریع دارند.
• محیط دائماً در حال تغییر
• افزایش استرس جسمی و روانی
• نقص فناوری
• خرابی مکانیسم ها
• وزن و حجم عظیم تجهیزات
• وجود نقاط کور متعدد
• نیاز به سوخت گیری تجهیزات معدن در محل تولید
• حضور وسایل نقلیه سبک در تأسیسات
• نزدیکی خطرناک تجهیزات هنگام بارگیری سنگ

تغییرات ارتفاع

روش استخراج مواد معدنی از معادن شامل وجود سیستمی از سکوها و جاده‌ها است که در ارتفاعات مختلف (اعماق معادن) قرار دارند. به عنوان یک قاعده، محل‌های کار و جابجایی تجهیزات سنگین و بزرگ، بخش‌های زیادی دارند که خطر توقف را افزایش می‌دهند. خود سنگ نیز همیشه پایدار نیست - معادن اغلب دچار ریزش، سنگ‌ریزش و سایر حوادثی می‌شوند که منجر به آسیب و مرگ پرسنل و همچنین آسیب به ماشین‌آلات و تجهیزات گران‌قیمت می‌شود. برای کاهش تأثیر این عامل، مقررات ایمنی معدن مستلزم رعایت دقیق فناوری معدن‎کاری است.

دید محدود

برای اپراتورهای بولدوزر و بیل مکانیکی، محدودیت دید به دلیل ویژگی‌های طراحی تجهیزات معدن و مشخصات عملکرد آن است. برای جلوگیری از حوادث در محل کار، یک فناوری ویژه برای بارگیری و سایر کارها در حال توسعه است تا این عامل را از بین ببرد.

مشکل محدودیت دید برای رانندگان کامیون‌های معدن نیز وجود دارد. این امر هم با توجه به ویژگی‌های طراحی و ابعاد تجهیزات و هم با توجه به مشخصات سایت‌های استخراج روباز تعیین می‌شود. این مشکل با معرفی فناوری‌های مدرنی حل می‌شود که به رانندگان اجازه می‌دهند بدون اینکه حواس‌شان از انجام کارشان پرت شود و بدون اینکه با اطلاعات بیش از حد که نیاز به تغییر توجه بصری آنها دارد، سربار شوند، میدان دید خود را گسترش دهند.

آلودگی صوتی در معادن

این مشکل به ویژه در مورد معادن بسته بسیار حاد است. افزایش سطح سر و صدا تأثیر مخربی بر سیستم شنوایی کارگران دارد، خستگی را افزایش می‌دهد و توجه و تمرکز را بر روی عملیات انجام شده کاهش می‌دهد. به منظور کاهش تأثیر این عامل، از تجهیزات حفاظت فردی استفاده می‌شود و عایق صدا روی تجهیزات نصب می‌گردد.

تابش یونیزه کننده

این ماده در حین استخراج مواد معدنی با انفجار سنگ‌ها آزاد می‌شود که خطر ابتلا به سرطان را در بین کارگران افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از اثرات مضر این عامل، اندازه‌گیری‌های منظم سطح تشعشعات در محل‌های عملیات انجام می‌شود، بهبود سیستم‌های تهویه و استفاده از تجهیزات حفاظت تنفسی نیز، باید توسط کارشناسان ایمنی و بهداشت، نظارت شود.

دمای بالا

این مشکل در عملیات معدن‌کاری بسته، حادتر است. فضای محدود، تولید گرما از بدن انسان و گرم شدن ماشین آلات و تجهیزات منجر به افزایش دمای کلی در محل کار می‌شود. گرما شدید باعث استرس شده و خستگی را تشدید می‌کند و در نتیجه ایمنی عملیات معدن را کاهش می‌دهد.

استفاده از مواد منفجره

دینامیت و سایر مواد منفجره برای خورد کردن سنگ قبل از استخراج از معدن استفاده می‌شوند. خطر برای پرسنل و تجهیزات از موج انفجار و سنگ‌های فروریخته ناشی می‌شود. برای بهبود ایمنی در این مرحله، فناوری‌ای برای انجام عملیات انفجار در حال توسعه و بررسی است.

ارتفاع زدگی

در برخی از کارگران با تغییر شدید ارتفاع، ارتفاع زدگی اتفاق می‌افتد. برای کاهش خطر ابتلا به بیماری ارتفاع، زمانی برای آمادگی جسمی بدن اختصاص داده می‌شود تا با شرایط ناآشنا سازگار شود. علاوه بر این، معاینات و بررسی‌های پزشکی به منظور شناسایی مشکلات سلامتی از قبل انجام می‌شود.

عامل انسانی

با وجود معرفی گسترده فناوری‌های مدرن و تجهیزات خودکار، عامل اصلی حوادث در معادن همچنان خطای انسان است. انسان‌ها ماشین آلات، حمل و نقل، تجهیزات و پرسنل را مدیریت می کنند، در نتیجه ترکیبی از عوامل مورد بحث در بالا و تمایل انسان به اشتباه کردن و تصمیم‌گیری‌های نادرست در شرایط دشوار کاری، می‌تواند ایمنی عملیات معدن‌کاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. اقدامات زیر به کاهش تأثیر عامل انسانی کمک می‌کند:

• پایبندی دقیق به فناوری عملیات استخراج و استخراج معادن
• آموزش کارمندان
• آموزش ایمنی منظم
• معاینات و بررسی‌های پزشکی
• نظارت بر رعایت الزامات ایمنی در طول عملیات استخراج
• تعادل حالت‌های کار و استراحت
• آموزش پرسنل در شرایط اضطراری

اقدامات احتیاطی ایمنی معادن

در پایان، به طور خلاصه اقدامات احتیاطی اصلی را بررسی می‌کنیم که اجرای آنها به ما امکان می‌دهد خطرات مختلف را کاهش داده و تأثیر عوامل نامطلوب را در حین عملیات استخراج به حداقل برسانیم.

• رعایت اصول و فناوری‌های استخراج معادن

هنگام توسعه و بهبود فناوری‌ها برای عملیات استخراج معادن و سنگ‌های معدنی، جنبه ایمنی، در اولویت قرار دارد. برای بهبود آن، روش‌های جدید استخراج معدن معرفی می‌شوند، تجهیزات ایمن‌تری طراحی می‌شوند، شرایط کار بهبود می‌یابد و... با توسعه صنعت معدن، ایمنی به تدریج به همان سطح کارایی می‌رسد.

• آموزش پیشرفته

عامل تعیین‌کننده در این زمینه، کنترل دانش و مهارت‌های پرسنل شاغل قبل از ورود به مناطق تولید است، برای این آموزش امکان اعزام مدرسین بهداشت ایمنی وجود دارد، هم‌چنین با خرید دوره‌های آموزش HSE معدن، شما می‌توانید در هرکجا تمامی نکات آموزشی را به نیروهای خود آموزش داده و از این خطرات دور بمانید.

• معاینات و بررسی‌های پزشکی

فعالیت‌های عمومی و منظم با مشارکت پرسنل پزشکی آموزش‌دیده انجام می‌شود. هدف از معاینات و بررسی‌ها، شناسایی زودهنگام مشکلات بهداشتی است که ممکن است بر ایمنی عملیات معدن‌کاری و استخراج معادن تأثیر منفی بگذارد.

حرف آخر

تنها در شش ماه نخست سال 1403 حدود 12 حادثه‌ی معدن در ایران رخ داده که طبق آمار باعث مرگ 44 کارگر و مجروح شدن بیش از 40 کارگر معدن شده است، آموزش همواره بهترین و ساده‌ترین راه برای جلوگیری از وقوع حوادث انسانی است.