ذرات معلق دست از سر پایتخت بر نمی‌دارند

امسال به دستور رئیس‌جمهوری پزشکیان و به نفع سلامت مردم، مازوت‌سوزی در سه نیروگاه متوقف شد؛ فارغ از نظرات موافق و مخالف در اثرگذاری این تصمیم در کاهش آلاینده‌های هوا، مانند سال‌های گذشته وزارت بهداشت نسبت به شرایط «بسیار ناسالم» هوای تهران هشدار داد و اعلام کرد با توجه به پیش‌بینی پایداری هوا توسط سازمان هواشناسی کشور و افزایش غلظت آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون، اعلام وضعیت شرایط اضطرار و درخواست تشکیل کارگروه شرایط اضطرار شده است.

بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، شاخص کیفیت هوا در روزهای اخیر به عدد ۱۱۰ و در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. براساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از ابتدای سال ۵ روز هوای پاک، ۱۶۴ روز هوای قابل قبول و ۷۱ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲ روز هوای ناسالم داشته است. این در حالی است که تهران در مدت مشابه سال پیش ۸ روز هوای پاک، ۱۷۱ روز هوای قابل قبول و ۵۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و ۶ روز ناسالم برای همه افراد داشته است.

قطع مازوت سوزی راهکار موقت است

در همین راستا فاطمه کریمی، سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره آلودگی این روزهای هوا در تهران بیان داشت: دلیل بالا رفتن شاخص کیفیت هوای تهران، پایداری شرایط جوی و عدم وزش باد موثر است که همه ساله در همین ایام شاهد آن هستیم. این وضعیت زنگ خطری برای کاهش شرایط کیفی هوا در روزهای پیش‌رو است.

وی افزود: با توجه به پیش بینی سازمان هواشناسی مبنی بر تداوم شرایط پایدار جوی، انتظار می‌رود شرایط آلودگی هوا ادامه داشته باشد.

کریمی بیان داشت: در این شرایط به عموم شهروندان به ویژه گروه‌های حساس مانند سالمندان، کودکان و مبتلایان به بیماری‌های قلبی، عروقی و ریوی توصیه می‌کنیم تا از تردد غیر‌ضرور در سطح شهر خودداری کنند.

سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران همچنین ضمن اشاره به اینکه هر گونه کاهش مصرف سوخت از جمله سوخت مازوت و گاز مایع در نیروگاه‌های تولید برق تبعاتی را به همراه دارد و لازم است مردم و به ویژه فعالان محیط‌زیست به این مسئله توجه داشته باشند، بیان کرد: بخشی از رویکرد کاهش مصرف سوخت در نیروگاه‌های برق رویکرد بهینه سازی استفاده از انرژی است که حتماً باید در دستور کار وزارت نیرو، فعالان محیط زیست و سایر دستگاه‌های مربوطه قرار گیرد چرا که هر چه در زمینه در سیاست گذاری برای کاهش آلودگی هوا فعالیت کنیم تا زمانی که مردم پای کار نیایند و اصلاح الگوی مصرف را رعایت نکنند، توفیق چندانی حاصل نمی‌شود بنابراین بخش اعظم این موضوع به فعالیت‌های فرهنگی مربوط می‌شود و اصلاح الگوی مصرف باید برای مردم تبیین شود تا میزان مصرف به اندازه استانداردهای مطلوب باشد.

وی با بیان اینکه بخش دیگر این رویکرد نیز به دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت نیرو مربوط می‌شود و این دستگاه‌ها باید سیاست‌های‌شان را به سمت استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر و پاک ببرند، ادامه داد: اخیرا مباحثی در مورد ایجاد نیروگاه‌های با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی خورشیدی مطرح است که امیدواریم با توجه به اهمیت این حوزه به ویژه برای نیروگاه‌ها حتما با دقت و سرعت بالاتری محقق شود تا کاهش مازوت سوزی که صورت گرفته جبران شود.

سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران با اشاره به قطعی‌های برق برنامه ریزی شده گفت: دستگاه متولی این امر یعنی وزارت نیرو باید مشخص کند که هر کدام از نیروگاه‌هایی که فعلا از مدار مازوت سوزی خارج شدند چه مقدار از برق کشور را تامین می‌کردند و قطعی برق باید به صورت عادلانه و با توجه به برنامه زمان‌بندی انجام شود تا هیج فردی دچار مشکل نشود.

کریمی با اشاره به اینکه قطعی‌های برق در راستای کاهش مازوت سوزی و سوخت سنگین موثر است اما برای اینکه بفهمیم قطعی برق چه سهمی از کاهش آلودگی هوا دارد به یک مدل‌سازی گسترده نیاز داریم، افزود: کاهش آلودگی هوا با قطعی برق را نمی‌توانیم به عنوان یک دستاورد و آورده مثبت در نظر بگیریم چرا که صرفا به‌عنوان یک راه حل موقت در نظر گرفته شده است. کاهش آلودگی هوا با موضوع‌های مختلفی از جمله استفاده از سوخت پاک، ایجاد رویه مصرف بهینه سوخت و انرژی و استفاده از دستگاه‌های استاندارد که مطابق با امکانات روز دنیا باشد، محقق می‌شود و وزارت صمت و خودروسازان باید به این سمت حرکت کنند.

30 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا

ماجرای تکراری آلودگی هوا در فصل سرما و راهکارهایی موقت را در حالی چندین سال است شاهدیم که براساس آخرین آمار منتشره شده وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۲، بالغ بر ۳۰‌هزار و ۶۰۰ مرگ منتسب به آلودگی هوا در ۵۷ شهر کشور با جمعیت ۴۸ میلیون نفری گزارش شده است و رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تاکید دارد که راهکار مقابله با آلودگی هوا، درمان نیست بلکه باید پیشگیری کرد.

به گفته عباس شاهسونی؛ هزینه‌ها و عوارض ناشی از آلودگی هوا به وزارت بهداشت بگونه‌ای است که سالانه ۴۰ تا ۵۰ همت در این خصوص برای درمان بیماران به نظام سلامت تحمیل می‌شود و با توجه به تبعات آن برای سلامتی و افزایش تعداد مراجعات مراکز درمانی، تمام مراکز بهداشتی و درمانی و اورژانس در شرایط آلودگی هوا برای همه گروه‌ها آماده‌باش خدمت رسانی هستند.

قانون هوای پاک در گذر ۷ سالگی

وی استفاده از انرژی‌های پاک، سوخت مناسب و توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی را مهم‌ترین اقدامات برای کاهش غلظت آلاینده‌های هوا می‌داند و در این راستا می‌گوید: در کشور ما از سال ۹۶ قانون هوای پاک تصویب شده و دارای ۳۴ ماده و ۱۴ آیین نامه اجرایی است و اگر این قانون به درستی اجرا شود، کمک زیادی به کاهش آلودگی هوا خواهد کرد.

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت بر لزوم تسریع در فرآیند اسقاط خودروهای فرسوده تاکید دارد و می‌گوید: تعداد زیادی از خودروها و موتورسیکلت‌هایی که در حال تردد هستند، فرسوده‌اند؛ در مجموع حدود ۲.۵ میلیون خودرو فرسوده در کشور تردد می‌کنند که باید از رده خارج شوند. وی معتقد است: درحال‌حاضر حدود ۱۲ میلیون موتورسیکلت در کشور تردد می‌کنند که ۹۰ درصد آنها فرسوده است. سال گذشته نیز فقط ۶ هزار موتورسیکلت به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند و بسیاری از وسایل حمل‌ونقل عمومی و سنگین هم معاینه فنی ندارند.

سخن پایانی

باز هم سرما و قصه تکراری آلودگی هوا و پیامدهای زیانبار آن؛ باز هم درخواست جلسه برای کارگروه شرایط اضطراری هوا و  در نهایت هم توصیه‌های تغذیه‌ای، تصمیمِ تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، طرح زوج و فرد و راهکارهایی موقت. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۹۰ درصد از مردم دنیا در نقاطی زندگی می‌کنند که آلاینده‌های هوا بالاتر از شاخص‌های این سازمان است و بیش از ۸ میلیون مرگ به آلودگی هوا نسبت داده می‌شود و این معضل درحال‌حاضر از مهم‌ترین خطرات محیط زیستی برای سلامت انسان است.