پشت پرده دیدار ترامپ و نتانیاهو؛ امید به پایان جنگ غزه؟
رییس‌جمهور آمریکا امشب با نخست‌وزیر رژیم اسرائیل دیدار خواهد داشت؛ دیداری که به گفته ترامپ، «فرصتی واقعی برای دستیابی به دستاوردی بزرگ در خاورمیانه» تلقی می‌شود. با این حال، تحلیل‌گران نسبت به موفقیت طرح ۲۱ ماده‌ای پیشنهادی ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه ابراز تردید کرده‌اند و تحقق آن را با چالش‌های جدی سیاسی و میدانی همراه می‌دانند.
دیدار امشب میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. محور اصلی این دیدار، بررسی طرح پیشنهادی ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه عنوان شده، هرچند گزارش‌ها حاکی از آن است که گفت‌وگوهایی درباره نحوه مواجهه با ایران نیز در دستور کار طرفین قرار دارد.
ترامپ مطابق روال همیشگی، پیش از آغاز دیدار در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت: «فرصتی واقعی برای دستیابی به چیزی بزرگ در خاورمیانه» فراهم شده است. با این حال، تحلیل‌گران نسبت به اعتبار این اظهارات تردید دارند. با این وجود، برخی منابع از عزم جدی ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه خبر داده‌اند؛ تا جایی که احتمال بروز اختلاف‌نظر میان او و نتانیاهو بر سر جزئیات طرح پیشنهادی نیز مطرح شده است.
جزییات طرح ترامپ برای پایان جنگ غزه
ترامپ پیش از دیدار با نتانیاهو، طرح پیشنهادی خود برای پایان‌دادن به جنگ غزه را به کشور‌های عربی ارائه کرده است. سه منبع عربی فاش کرده‌اند که این طرح ۲۱ ماده‌ای شامل آتش‌بس فوری، آزادی همه گروگان‌ها ظرف ۴۸ ساعت و خروج تدریجی نیرو‌های اسرائیلی از غزه است. البته به گفته منابع آگاه، خلع سلاح حماس نیز و پایان حکومت این گروه بر غزه نیز در این طرح گنجانده شده است. همچنین براساس بند دیگری، اسرائیل صد‌ها فلسطینی، از جمله بسیاری از فلسطینیان که به حبس ابد محکوم شده‌اند را آغاز خواهد کرد. گفته شده که این طرح در دیدار‌های ترامپ با سران کشور‌های عرب در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل مورد بررسی قرار گرفته است. ترامپ در همین زمینه مدعی شد که «کشور‌های عربی همکاری فوق‌العاده‌ای داشته‌اند و حتی حماس نیز همراهی نشان داده است.» با این حال مقامات آمریکا می‌دانند که چنین طرحی می‌تواند شکننده باشد. جی‌دی ونس معاون ترامپ در این باره گفته هرچند «روند مذاکرات از هر زمان در ماه‌های گذشته امیدوارکننده‌تر است»، اما چنین ابتکار‌هایی می‌تواند «در آخرین لحظه از مسیر خود منحرف شود.»
اختلاف‌نظر میان ترامپ و نتانیاهو بالا گرفته؟
در روز‌های گذشته موضوع اختلاف نظر ترامپ با نتانیاهو بر سر پایان جنگ غزه بیش از پیش مطرح شده بود. تاجایی که رسانه اسرائیلی هاآرتص به نقل از یک منبع مطلع نوشت که «اختلافات رو به کاهش است» و بنیامین نتانیاهو طی ساعات اخیر، به عنوان بخشی از رایزنی‌ها پیش از دیدار با ترامپ، با استیو ویتکاف، فرستاده ایالات متحده و جارد کوشنر ملاقات کرده. این اختلافات به جز پایان جنگ غزه در موضوع کرانه باختری نیز خود را نشان داده است. رییس‌جمهور آمریکا پنج‌شنبه گذشته آشکارا اعلام کرد که اجازه نخواهد داد «اسرائیل کرانۀ باختری رود اردن را ضمیمه کند.» او گفت که «غزه باید در اختیار مردمش باشد، همان‌طور که کرانۀ باختری باید در اختیار مردم این منطقه باشد.» ترامپ ظاهرا از حمله اسرائیل به قطر برای ترور تعدادی از اعضای ارشد حماس نیز ناخشنود بود. این تغییر شرایط در حالی رخ داد که رییس‌جمهور آمریکا پیش از این حمایت تمام و کمالی از نتانیاهو در جنگ غزه و حتی پرونده قضایی‌اش در اسرائیل داشت.
انزوای بی‌سابقه اسرائیل در جامعه جهانی
دیدار ترامپ و نتانیاهو در شرایطی انجام می‌شود که اسرائیل در انزوایی بی‌سابقه قرار گرفته است. طی هفته‌های اخیر، ۲۸ کشور غربی که پیش‌تر حمایت همه‌جانبه‌ای از اسرائیل داشتند، خواهان پایان عملیات در غزه شده‌اند. کشور‌هایی مثل فرانسه، بریتانیا، استرالیا و پرتغال اعلام کردند که رسما دولت فلسطینی را به رسمیت می‌شناسند. امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه گفته که کشور‌های دیگری از جمله بلژیک، لوکزامبورگ، مالت، آندورا و سن‌مارینو نیز به زودی دولت فلسطینی را به رسمیت خواهند شناخت. در این میان، چهره‌های مشهور از جمله برخی بازیگران هالیوود نیز شروع به موضع‌گیری علیه اسرائیل کردند که در نوع خود کم‌سابقه محسوب می‌شود.
لحظه انتخاب نتانیاهو
از سوی دیگر دولت ائتلافی نتانیاهو نیز، یک سال مانده به انتخابات اسرائیل، متزلزل‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. بنابراین، تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که نتانیاهو بیش از هر زمان دیگری ناچار است دست به انتخاب بزند. یک سو ترامپ و پیشنهاد پایان جنگ روی میز است و سوی دیگر اعضای تندرو و راست‌گرای عضو ائتلاف که خواهان ادامه جنگ و الحاق کرانه باختری به اسرائیل هستند. در این بین، نتانیاهو نیز بار‌ها مدعی شده که تا نابودی حماس به جنگ ادامه خواهد داد.
چه خواهد شد؟
مشخص نیست که طرح پیشنهادی رییس‌جمهور آمریکا نقطه عطفی در تحولات منطقه خواهد بود یا نه. هرچه هست، تحلیل‌گران با توجه به ناکامی ترامپ در تحقق وعده‌هایش درباره پایان جنگ اوکراین و غزه، نسبت به اظهارنظر‌های جدید او بدبین هستند. اما مولفه‌های دیگری مثل اجماع جهانی علیه اسرائیل، تلاش کشور‌های عرب منطقه و تمایل آمریکا برای حفظ نزدیکی خود با این کشور‌ها می‌تواند در موفقیت طرح پیشنهادی پایان جنگ غزه اثرگذار باشد.
