قطار ایستگاه مسئولیت را رد کرد
از اول صبح، هنگامی‌که هنوز خورشید روی کامل خود را به مردم نشان نداده، افراد زیادی برای جابه‌جایی از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده می‌کنند. شاید بتوان از مترو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و پرطرفدارترین وسایل نقلیه نام برد و در دنیا نیز مترو یا همان قطار شهری یکی از مهم‌ترین سامانه‌های حمل‌ونقل است.
استفاده از قطارهای شهری روزانه علاوه بر جابه جایی بسیاری از افراد، ترافیک را تا حد زیادی کاهش داده است؛ از این رو شهرهای بزرگ بسیار به توسعه این بخش اهمیت می دهند و استفاده مردم از آن را تبلیغ می کنند.
با این حال استفاده از مترو در شهر بزرگی مانند تهران گاهی کابوسی می شود برای بسیاری از کارمندان، دانشجویان و دانش آموزان که در ادامه به برخی از دلایل این مسئله اشاره می شود. این مترو با ۷ خط زیرزمینی، روزانه هزاران مسافر را در سطح شهر جابه جا می کند.
صمت در این گزارش به بهانه روز ملی حمل و نقل به بررسی مشکلات موجود در ناوگان حمل ونقل شهری پرداخته و مترو به عنوان یکی از پرمخاطب ترین بخش های این ناوگان محور اصلی این گزارش است.
سفری کوتاه با خبرنگار صمت
چندی پیش گزارشی در یکی از رسانه ها منتشر شد که به بررسی وضعیت مترو در کشورهای مختلف دنیا پرداخته و در انتهای گزارش با میان تیتر «مترو تهران از آنچه تصور می کنید بهتر است» آمده بود: «مترو تهران نه تاریک است، نه آب گرفته. هیچ بوی بدی در آن به مشام نمی رسد و فضای پاکیزه و منظمی دارد. سامانه مترو تهران با الگوبرداری از بهترین متروهای جهان، به استانداردهای جهانی رسیده است.»
اطلاعات این گزارش با آنچه هر روز ما به عنوان مسافر روزانه مترو می بینیم متفاوت است؛ به گونه ای که از ساعات اولیه صبح سکوهای مترو چنان مملو از جمعیت است که به قولی حتی جا برای سوزن انداختن هم نیست. در جواب اعتراض و گلایه گاه و بیگاه شهروندان به این بی نظمی ها در مترو شهری تنها یک پاسخ از ماموران سکو دریافت می شود: «قطار نیست، چه کار باید کرد؟»
در زمان ازدحام جمعیت استفاده از پله برقی در ایستگاه های شلوغ نظیر تئاتر شهر، دروازه دولت و... خود کابوسی برای مسافران خواهد بود. ازدحام جمعیت در برخی نقاط به حدی است که هر لحظه امکان برخورد و سقوط از پله برقی وجود دارد. پس از مدتی قطار با اعلام صدای ضبط شده از پشت بلندگوها، وارد سکو می شود.
حالا تمام افراد روی سکو تنها به یک چیز فکر می کنند؛ دیرشان شده و باید به هر قیمتی شده سوار قطار شوند. این فکر به حدی قوی عمل می کند که فرد با تمام نیرو خود را به سمت در قطار هل می دهد و دیگر اهمیتی ندارد چه کسی جلوی او ایستاده باشد. هدف یک چیز است؛ رسیدن به واگن مترو به هر قیمتی! این داستان هر روزه متروسواران است و پس از گذشت سال ها از راه اندازی این قطار شهری مشکل خط های پررفت وآمد حل نشده است.
هنوز هم حجمی از شهروندان با تراکم بالا در واگن های کوچک و تهویه نامناسب خود را به محل کار و خانه می رسانند. اگر با مشکل تهویه در واگن مواجه شدید می توانید از طریق فشردن زنگ تعبیه شده در بالای در مترو با راننده قطار ارتباط برقرار کنید که البته به طور معمول تنها یک جواب می گیرید: «تهویه در آخرین درجه است، بیشتر نمی شود!» یا در موارد دیگر ممکن است بشنوید: «تهویه خراب است...»
این مشکلات برای دیروز و امروز نیست و سال هاست که در بسیاری از ایستگاه های مترو تهران شاهد این صحنه ها هستیم، اما نکته مهم این است که چرا تاکنون هیچ یک از این مشکلات حل نشده است؟
مترو تهران از فرسودگی رنج می برد
جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای اسلامی شهر تهران درباره مشکلات موجود در مترو تهران به صمت گفت: مترو تهران از کمبود واگن و فرسودگی رنج می برد. طبیعی است که برای ناوگانی که عمر خود را کرده و تعمیرات اساسی روی آن انجام نشده، حوادثی چون خرابی، تاخیر و... پیش آید. بر همین اساس بارها بر اولویت تعمیرات و تامین کسری ناوگان مترو تهران تاکید شده
است. وی با اشاره به اهمیت تعمیرات اظهار کرد: مسئولان تلاش های بسیاری برای حل مشکلات یادشده داشتند، اما متاسفانه این تلاش ها موفق نبوده و به نتیجه قابل قبولی نرسیدند. بخش تعمیرات بسیار مهم است و بارها در شورای شهر تهران بر این موضوع تاکید داشتیم. از سوی دیگر در تلاشیم در این مسیر کنار شهرداری باشیم.
طرح اجاره واگن مترو ابهام دارد
تشکری هاشمی درباره واگن های اجاره ای برای مترو پایتخت اظهار کرد: این موضوع برای نخستین بار مطرح شده و شهرداری تهران در این زمینه مشورتی با شورای شهر نداشته، به همین دلیل نمی دانیم این تصمیم به چه منظور اتخاذ شده و در صورت اجرا، به صرفه است یا خیر.
موضوع واگن اجاره ای، موضوعی مبهم است که احتمالا براساس یک سری فرضیات و به عنوان نظریه ای ابتدایی مطرح شده است. البته تا این موضوع به صورت دقیق بررسی نشود و ابهامات آن رفع نشده باشد، اجرا نخواهد شد.وی با انتقاد از تصمیم اجاره واگن برای مترو پایتخت بیان کرد: همان طور که برای ناوگان اتوبوسرانی نباید به سمت اتوبوس های دست دوم برویم، در ناوگان ریلی نیز نباید به سوی واگن های اجاره ای برویم.
به جای انجام چنین اقداماتی که به هیچ عنوان راه حل مشکل ترافیک تهران نیستند باید راهکارهای مصوب شورا، دولت و شهرداری، اجرا شوند و موردتوجه قرار گیرند. اگر برای اجاره واگن پول داریم، احتمالا برای خرید واگن نیز داریم. در صورت تامین اعتبارات موردنیاز، خرید واگن در کمترین زمان، ممکن خواهد بود؛ در غیر این صورت، خرید واگن تا ۱۰ سال دیگر نیز امکان پذیر نخواهد بود.
از ون تاکسی ها چه خبر؟
رئیس کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر در زمینه واگذاری ون تاکسی ها که به تازگی رونمایی شد، اظهار کرد: تاکسی های ونی که به تازگی توسط شهردار تهران رونمایی شد، در قالب طرح مشترک ازسوی وزارت کشور و شهرداری ها در راستای نوسازی ناوگان فرسوده ون تاکسی برای استفاده در ناوگان تولید شد.
البته هنوز این خودروها برای بکارگیری به عنوان تاکسی تامین نشده اند و مذاکراتی با شرکت سازنده انجام و قول هایی داده شده، اما اینکه این تاکسی ها را در خیابان های تهران مشاهده کنیم، هنوز محقق نشده است.
اجاره واگن برای مترو تهران شدنی نیست
سید محسن پورسیدآقایی، معاون اسبق حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره مشکلات موجود در ناوگان حمل ونقل شهری به صمت گفت: باتوجه به تجربیاتی که در دوره مسئولیت خود داشتم، تاکید می کنم همه مسئولان نسبت به حل مشکلات حمل ونقل شهری احساس مسئولیت می کنند.
وی با اشاره به کمبود منابع مالی دولت برای کمک به حوزه حمل ونقل شهری اظهار کرد: در دنیا سیستم های حمل ونقل عمومی برپایه کمک های دولت ها اداره می شوند، این در حالی است که دولت های ما در چند دوره اخیر به شدت درگیر کمبود منابع مالی و افزایش هزینه های جاری هستند.
از سوی دیگر درآمد دولت از منابع عمومی هر سال کمتر می شود. در نتیجه خودبه خود توان مالی دولت برای کمک به توسعه حمل ونقل عمومی کم شده است. در حقیقت دولت منابعی ندارد که از آن به حوزه حمل ونقل عمومی کمک کند.
بر همین اساس حمل ونقل عمومی در این فقر باقی خواهد ماند و راهکاری برای حل این مشکل وجود ندارد. شهرداری تهران نیز هر سال با رشد هزینه های جاری و کاهش منابع درآمدی روبه رو است.
نبود تخصص و مشکلی دیگر
معاون اسبق حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران ضمن تاکید بر اینکه باتوجه به موارد یادشده امکان حل ریشه ای مشکلات در حوزه حمل ونقل شهری وجود ندارد، افزود: با توجه به کمبودهای مالی باید اولویت را بر کاهش فاصله زمانی بین حرکت قطارها گذاشت و آن را به ۲ دقیقه رساند. قطعا با این راهکار بسیاری از مشکلات حل خواهد
شد. یک از دلایل حل نشدن مشکلات موجود در سیستم حمل ونقل شهری این است که متاسفانه برخی از مسئولان تخصص کافی برای حل این مشکلات را ندارند و تا با حوزه آشنا شوند عمر مدیریت آنها به پایان می رسد؛ در نتیجه مشکلی حل نمی شود.
راهکار چیست؟
پورسید آقایی در تشریح مشکلات موجود بیان کرد: مشکل اصلی این است که از ناوگان موجود استفاده درستی نمی شود. از سوی دیگر امکان استفاده از بسیاری از خطوط مترو باوجود بهره برداری به دلیل نبود دپو تعمیرات و پارکینگ مترو در انتهای خط وجود ندارد.
وی در بیان راهکاری برای حل مشکلات موجود گفت: راهکار درست این است که از قطارهای موجود درست استفاده شود و فاصله زمانی بین حرکت قطارها را کاهش داد. سپس افزایش تعداد قطارها پیگیری شود.
این کار شدنی نیست!
معاون اسبق حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره اجاره واگن مترو اظهار کرد: اجاره واگن مترو تاکنون در دنیا انجام نشده و راهکاری عملی نیست. برای تامین واگن مترو اگر شرایط فاینانس با چین توسط دولت فراهم شود، می توان واگن خریداری کرد. از سال ۹۵ مقرر شده بود ۶۳۰ دستگاه از ۱۰۵۰ دستگاه واگن موردنیاز از طریق فاینانس و مسیر چین به کشور وارد شود.
سخن پایانی
روزانه هزاران نفر برای جابه جایی از نقطه ای به نقطه دیگر از مترو استفاده می کنند. شرایط بد اقتصادی و ترافیک سنگین دو دلیل اصلی استفاده از مترو داخل شهری تهران است. هر روز جمعیت بسیاری روی سکوهای مترو در انتظار قطار می ایستند و هیچ وقت راهکاری برای حل این موضوع پیدا نشده است. چندی پیش علیرضا زاکانی، شهردار تهران درباره وضعیت نابسامان مسافرگیری در مترو تهران، کمبود قطار و ازدحام مسافران روی سکو به منظور سوار شدن به ویژه در بخش بانوان بیان کرد: اعتراضات وارده به مسائل موجود مترو تهران به گوش ما می رسد و ما نیز در تلاش برای رفع همه موارد موجود هستیم. ما در وهله اول به دنبال توسعه خطوط مترو به معنای تکمیل ۷ خط فعلی هستیم و اقدامات لازم برای سرمایه گذاری و رفع مشکلات موجود را انجام دادیم تا بتوانیم در میان مدت به نتیجه مطلوب برسیم. باتوجه به صحبت های آقای شهردار رفع مشکلاتی چون جمعیت بسیار زیاد سکوها در ساعات اولیه روز و تاخیرهای احتمالی در رسیدن قطار چندان در اولویت نیست و اولویت با تکمیل ایستگاه های جدید است که پرنده در آنها پر نمی زند و به دلیل کمبود قطار فاصله زمانی بین حرکت قطارها بیش از ۱۵ دقیقه است. در حقیقت گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است...
