در مدرسه، ممکن است واکنشی با چند گرم ماده شیمیایی انجام دهید. در صنعت، ممکن است از صدها کیلوگرم از همان ماده شیمیایی در یک واکنش استفاده شود. شاید در شیمی صنعتی، از مواردی مثله اینکه چه اتفاقی طی یک واکنش شیمیایی می‌افتد و کدام مواد شیمیایی در مقیاس بزرگ استفاده می‌شوند، تعجب کرده باشید. در اینجا می‌توانید ببینید که شیمی چقدر بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد.

 

اسید سولفوریک

مهم نیست چه سالی باشد، اسید سولفوریک همچنان به عنوان پرمصرف ترین ماده شیمیایی تولید شده در سراسر جهان پیشتاز است. کاربرد اصلی این ماده در تولید کودهای شیمیایی، سولفات آمونیوم و سوپر فسفات است. با این حال، از اسید سولفوریک در محصولات دیگری نیز استفاده می شود؛ از جمله:

• مواد شوینده
• باتری‌های اسیدی خودرو
• مواد شیمیایی دیگر مانند اسید هیدروکلریک، رنگ، مواد منفجره، رنگدانه‌ها و داروها.

همچنین به عنوان یک واکنش‌دهنده در ساخت یا فرآوری برخی کالاها استفاده می‌شود. در اینجا چند نمونه از عملکردهای آن آورده شده است:

• برای حذف ناخالصی‌ها در طول پالایش نفت.
• برای حذف اکسیدهای فلزی قبل از آبکاری و گالوانیزه کردن.
• برای حذف آب در طی واکنش‌های شیمیایی خاص.
• به عنوان یک ماده واکنش‌دهنده در ساخت ریون و نیتروگلیسیرین.

اکسیژن

برخی از نقش‌های اصلی اکسیژن در فرآیندهای احتراق شموارد زیر است:

• اکسیژن تولید تجاری در مشعل‌های جوشکاری اکسی استیلن و اکسی هیدروژن استفاده می‌شود.
• از اکسیژن در صنعت فولادسازی برای کمک به سوزاندن ناخالصی‌های موجود در سنگ آهن مذاب استفاده می‌شود. برای تولید هر تن فولاد، تقریباً به یک تن اکسیژن نیاز است.
• اکسیژن مایع (LOX) به عنوان یک اکسید‌کننده در موشک‌ها و راکت‌ها استفاده می‌شود. مخزن اکسیژن برای پرتاب فضاپیما حدود 550،000 لیتر اکسیژن مایع را در خود جای می‌دهد.

همچنین در صنایع شیمیایی برای شکستن هیدروکربن‌ها (ترکیباتی متشکل از کربن و هیدروژن به محصولات هیدروکربنی کوچکتر مانند اتیلن، پروپیلن و استیلن استفاده می‌شود که به نوبه خود برای تولید پلاستیک، رنگ و سایر محصولات به کار می‌روند.

نیتروژن

از آنجایی که نیتروژن عمدتا یک گاز بی‌اثر است، به طور گسترده به عنوان گاز پوششی استفاده می‌شود؛ به این معنی که از مواد حساس به اکسیژن در برابر تماس با هوا محافظت می‌کند. در ادامه به برخی از کاربردهای صنعتی متعدد نیتروژن مایع اشاره شده است:

• برای انجماد سریع مواد جهت فرآوری؛ به عنوان مثال، به طور معمول برای فریز کردن لاستیک‌های کهنه به منظور خرد کردن آسان‌تر آن‌ها برای بازیافت.
• برای تولید فولاد و سایر فلزات.
• برای خنک کردن بتن و بهبود خواص مصالح ساختمانی.
• برای انجماد زمین باتلاقی و تسهیل ساخت و ساز.
• برای خنک کردن راکتورهای شیمیایی که به مهندسان شیمی اجازه می‌دهد تا واکنش‌های جانبی را به طور موثرتری کنترل کنند.

• در کامیون‌های یخچال‌دار برای به حداقل رساندن تماس غذا با هوا استفاده می‌شود.
• صنعت مراقبت‌های بهداشتی از نیتروژن مایع برای منجمد کردن نمونه‌های خون، بافت و همچنین در کرایوسرجری برای از بین بردن بافت‌هایی مانند زگیل استفاده می‌کند.

اتیلن

این ماده یکی از خوراک‌های اصلی شیمی، به ویژه صنعت پلاستیک است. از تنوع کاربردهای این ماده شیمیایی شگفت‌زده خواهید شد. از اتیلن به روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• برای تولید ضدیخ، استایرن (مورد استفاده در ساخت پلی استایرن برای بسته‌بندی و عایق، پلی اتیلن، (یکی از پرکاربردترین پلاستیک‌ها)؛ در واقع، حدود نیمی از اتیلن تولید شده برای ساخت انواع مختلف پلی اتیلن استفاده می‌شود.
• تولید اتانول برای مصارف صنعتی.
• برای تولید پلی استر و لباس‌هایی از جنس پلی استر.
• برای تولید لاستیک.

آمونیاک

بیش از نیمی از آمونیاک تولیدی در جهان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود:

• از اسید نیتریک برای تولید کودهای مایع حاوی آمونیاک، نیترات آمونیوم و اوره استفاده می شود. این کودها به راحتی توسط گیاهان جذب می‌شوند.
• همچنین به طور مستقیم در تولید کود نیترات آمونیوم به کار می‌رود که یک کود با نیتروژن بالا است.
• در صنعت نساجی، از اسید نیتریک برای حذف برگ‌های پنبه (دیفولیناسیون) استفاده می‌شود. این کار باعث می‌شود برداشت پنبه آسان تر شود.
• در تولید برخی از ضدقارچ‌های مورد استفاده برای محافظت از میوه‌ها نقش دارد.

 

 

پروپیلن

کاربرد اصلی پروپیلن به عنوان واسطه‌ای در تولید سایر ترکیبات شیمیایی مانند موارد زیر است:

تولید پلی اتیلن که برای ساخت الیاف مصنوعی فرش‌های داخلی و خارجی مورد نیاز است.

• تولید پروپیلن گلیکول که در روغن ترمز خودرو، مواد شوینده و رنگ‌ها استفاده می‌شود.
• تولید پلی اورتان که برای عایق فوم سخت به کار می‌رود.
• تولید انواع مختلف پلاستیک ABS که در تلفن‌ها و قطعات تزئینی خودرو کاربرد دارد.

کلر

این مواد کاربرد‌های زیادی دارد که از جمله آن‌ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای تولید محصولات مصرفی و صنعتی مانند پلاستیک، دارو، رنگ، شوینده‌های خانگی (شامل سفیدکننده و سایر ضدعفونی‌کننده‌ها)، حشره‌کش‌ها و منسوجات.

• برای تصفیه آب به روش‌های مختلف.
• برای از بین بردن عوامل بیماری‌زای موجود در آب در طول تصفیه آب در تصفیه‌خانه به طور گسترده استفاده می‌شود.
• برای از بین بردن باکتری‌ها در استخرهای شنا.
• به عنوان یک واکنش‌دهنده اصلی در تولید جلیقه‌های ضد‌گلوله، تراشه‌های کامپیوتری و قطعات خودرو عمل می‌کند.

اتیلن دی کلراید

کاربرد اصلی اتیلن دی کلرید در تولید پلی وینیل کلراید (PVC) است. لوله‌های پلاستیکی سفید رنگی که برای انتقال آب در زیر زمین و سراسر خانه شما استفاده می‌شوند، از جنس PVC هستند که ستون اصلی صنعت ساختمان به شمار می‌رود.

• پلیمرهای مصنوعی.
• مایعات خشکشویی.
• کفپوش.
• پرده‌های حمام.
• لاستیک.

اسید فسفریک

حدود سه چهارم اسید فسفریک تولید شده در جهان برای تولید کودهای شیمیایی فسفات مصنوعی استفاده می‌شود. در اینجا برخی دیگر از کاربردهای اسید فسفریک آورده شده است:

• در صنعت غذا، به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته نوشابه‌های گازدار استفاده می‌شود و همچنین  به عنوان شفاف‌کننده و نگهدارنده به مواد غذایی اضافه می‌شود.
• زنگ آهن، که در واقع اکسید آهن نامیده می‌شود، نه تنها ظاهر ناخوشایندی دارد، بلکه می‌تواند به فلز زیرین آسیب برساند. اسید فسفریک به زنگ آهن واکنش نشان می‌دهد و آن را به فسفات آهن تبدیل می‌کند. فسفات آهن برخلاف زنگ آهن، به راحتی از سطح فلز جدا می‌شود و می‌توان آن را با برس یا پارچه پاک کرد.

نتیجه گیری

مواد شیمیایی صنعتی در دنیای امروز نقشی حیاتی دارند و در تولید طیف وسیعی از محصولات از جمله پلاستیک، دارو، رنگ، شوینده، کود و حتی تصفیه آب و فاضلاب کاربرد دارند. استفاده از این مواد باید با احتیاط و رعایت نکات ایمنی صورت گیرد. برای اطلاعات بیشتر به وب سایت تدارک صنعت کاغذ مراجعه کنید. در این وب سایت می توانید اطلاعات جامعی در مورد انواع مواد شیمیایی صنعتی، خواص، کاربردها و نکات ایمنی آن‌ها بیابید. همچنین می‌توانید با متخصصان تدارک صنعت کاغذ تماس بگیرید و سوالات خود را بپرسید.